Halk dilinde rahim ağzı kanseri tarama testi şeklinde bilinen smear testi, kadınların sağlığı açısından çok önemli bir tetkik. Peki smear testi nedir, nasıl yapılır? Smear testi sonucu nasıl değerlendirilir? Kimler yaptırabilir, kimler yaptıramaz? Smear testi ne sıklıkla yaptırılmalı? Medipol Üniversitesi Esenler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Emine Zeynep Yılmaz smear testine dair merak edilenleri anlattı.
SMEAR TESTİ NEDİR?
Rahim ağzı kanseri tüm dünyada dördüncü sırada görülmekte olup, ülkemizde dokuzuncu sırada görülmektedir. Rahim ağzı kanseri önlenebilir bir hastalıktır ve bu hastalığı taramak amacıyla yapılan teste Smear testi denir. Rahim ağzı, rahimle vajinayı bağlayan bir kanaldır. Smear testi kanser ve öncü lezyonları taramayı ve henüz erken aşamalardayken hastalığı yakalamayı sağlar.
SMEAR TESTİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Rahim ağzı kanseri, nedeni tamamen aydınlatılmış olup önlenebilen bir kanserdir. Smear testi kansere neden olan hücresel düzensizlik ve hücre değişimlerini taramaya ve enfeksiyonları saptamaya yardımcı olur. Ayrıca rahim iç duvarı (endometrium) kanserinin de erken teşhisini sağlayabilir. Böylece hastalık ilerlemeden engellenmiş olur ve hasta sağlığına tamamen kavuşabilir.
SMEAR TESTİ NASIL YAPILIR?
Smear testi jinekolojik muayene esnasında uygulanan basit ve tamamen ağrısız bir işlemdir. Rahim ağzının görülmesi amacıyla muayene aleti (spekulum) takılır ve rahim ağzından fırça yardımıyla örnek alınır. İşlem çok kısa sürer. Bu örnekler patolojiye gönderilir ve sonuç tespit edilir.
SMEAR NE ZAMAN YAPILMAYA BAŞLANMALI?
Smear testi ilk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra veya 21 yaşından sonra yapılmaya başlanmalıdır. Senelik kontroller esnasında, veya 30 yaşından sonra 3 senede bir smear tekrarlanabilir.
KİMLER SMEAR YAPTIRMALI, KİMLERE YAPILMAMALI?
Cinsel ilişkisi olan her kadına smear testi mutlaka rutin olarak uygulanmalıdır. Cinsel ilişkiye başlamamış kadınlarda smear testine gerek duyulmaz. Adet döneminde kanama nedeniyle smear değerlendirilemeyebilir. Bunun yanı sıra enfeksiyon nedeniyle vajinal fitil, krem, sprey tampon kullanılmamalı ve ideal olarak 3 gün süreyle cinsel ilişkiye girilmemiş olunmalıdır.
SMEAR TESTİ NE SIKLIKLA TEKRARLANMALIDIR?
30 yaşından sonra 3 senede bir smear testi ve 5 senede bir HPV testi uygulanmaktadır. 30 yaşın altında, özellikle 22-26 yaş aralığında HPV sık görülür ancak üç senede vücuttan atılabilmektedir. Bu yüzden HPV taraması 30 yaşından sonra başlanırken, smear için bu şart aranmaz.
SMEAR TESTİ OLASI RİSKLERİ NELERDİR?
Smear testi sonrası bazen hafif kanamalar veya lekelenmeler olabilir. Bu durum rahim ağzında erozyon denilen yara benzeri durumlarda olur. Ancak bu lekelenmeler kısa sürelidir ve günlük hayatı etkilemez.
SMEAR TESTİ KESİN SONUÇ VERİR Mİ?
Her laboratuvar testi gibi smearde de nadiren bazı durumlarda yanlış sonuçlar çıkabilir. Bu nedenler, yeterli hücre örneği bulunmaması, kanama veya enfeksiyon nedeniyle yanlış değerlendirilme, öncesinde ilişki olması, kullanılan ilaçlar veya vajinal duş alınması olarak sıralanabilir.
SMEAR TESTİ SONUCU NASIL DEĞERLENDİRİLİR?
Smear testinin negatif çıkması hastalık olmadığını ifade eder. Pozitif çıkması ise enfeksiyon veya hücre değişikliği varlığını ifade eder. Bu hücre değişimleri kanser öncüsü hafif lezyonlardan kanser varlığına dek uzanır. Hücre değişimlerinin ilerlemesine göre tanı için ileri işlem gerekebilir veya bazı durumlarda HPV testi eklenip, smear tekrarlanabilir.
HPV AŞISI OLSA DA SMEAR GEREKLİ Mİ?
HPV aşıları, rahim ağzı kanserine en sık sebebiyet veren HPV tip 16 ve tip 18’e karşı etkilidir. Bu iki virüs tipi rahim ağzı kanserinin %60-70’inden sorumludur. Çok büyük ölçüde kanseri engellemesine rağmen, diğer virüs tiplerine etkili olmadığı için rahim ağzı kanser taraması, yani smear’e takiplere mutlaka devam edilmelidir.
ANORMAL SMEAR TESTİ OLAN HASTALAR NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Hücre değişimlerinin derecesine göre tedavi şekli belirlenir. Hafif hücre değişimi olarak adlandırılan koşulda HPV testi istenir ve negatifse bir süre sonra smear tekrarlanır. Eğer HPV testi pozitif ise veya daha ileri aşamalarda hücre değişiklikleri varsa kolposkopi denilen işleme geçilir ve rahim ağzı daha ayrıntılı olarak incelenir. Kanser öncesi lezyonların varlığında rahim ağzının bir kısmının çıkarılması gerekebilir.
SMEAR TESTİNDEN SONRA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Smear testi negatif çıkmışsa, rutin kontrollere devam edilmelidir. Düzenli smear testi yaptıran bir kadının rahim ağzı kanserinden ölmeyeceği söylenebilir. Smear testinden sonra günlük hayata devam edilebilir.
