Seboreik dermatit, sık görülen ve genellikle kafa derisini etkileyen bir cilt hastalığı. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Dermatoloji Uzmanı Dr. Funda Güneri, seboreik dermatite dair merak edilenleri anlattı.
Seboreik dermatit nedir?
Cildin yağ bezlerinden zengin olan bölgelerinde kızarıklık, kaşıntı pullanma ve kabuklanmalarla seyreden bir tür kronik egzamadır. Toplumda yüzde 3-5 gibi oldukça sık görülür. Özellikle mevsim geçişleri ve kış döneminde aktive olarak kişinin yaşam konforunu olumsuz etkiler. Ergenlik ve genç yetişkinlikte daha sık görülmekle birlikte bebeklik dönemi dahil her yaşta ortaya çıkabilir. Alevlenme ve iyileşmelerle seyreden ve kronik bir seyir izleyen hastalığın kalıcı bir tedavisi bulunmamaktadır.
Seboreik dermatit belirtileri nelerdir?
Saçlı deride kepek olarak bilinen hafif formundan yağlı sarı veya beyaz renkli deriye yapışık olan ve skuam adı verilen pullanmalara kadar belirti verebilir. Sedef hastalığı ile karıştırılabilir. Diğer yerleştiği alanlar alın, kaşlar, burun kenarları, kulaklar, göğüs ortası, genital bölge ve erkeklerde bıyık ile sakaldır. Bu bölgelerde genelde simetrik olarak kızarıklık kaşıntı ve sarı kabuklar oluşur. Obezite sorunu olan ve özellikle orta yaşlarda olan kişilerde kol altı, kasık ve meme altı gibi cildin yağlı olmadığı alanlarda da görülür. Bebeklerde de saçlı deride sarı skuamlar, konak denen kabuklanmalar ile yüzde kızarıklık ve yine sarı renkli kabuklanmalar şeklinde belirti verir.
Seboreik dermatit neden olur?
Hastalığın pitrosporum ovale denen bir mantar çeşidine karşı gelişen bir inflamatuar reaksiyon ve immün yanıt olduğu görüşü hakimdir. Ayrıca demodex adı verilen ve cildimizde bulunan bir tür parazit, bazı ilaçlar, çeşitli çevresel faktörler de sorumlu tutulmuştur. AIDS gibi immun sistem yetmezliği durumlarında ve parkinson gibi nörolojik hastalıklarda daha yoğun lezyonlarla seyreder ve sıklığı artar. Stres, yorgunluk ile mevsim geçişleri de hastalığı tetikler.
Nasıl teşhis edilir?
Seboreik dermatit muayene sırasında tipik yerleşimi, yağlı skuamları ve kızarık görünümüyle hekim tarafından kolayca teşhis edilir. Ancak bazı durumlarda lupus, rosacea (gül hastalığı) ve psoriazis (sedef hastalığı) ile ayırıcı tanı yapılamazsa, cilt biyopsisi alınarak tanı konur.
Seboreik dermatit nasıl tedavi edilir?
Tedavide öncelikle hastaya lezyonların tekrarlayacağı, zaman zaman alevlenmeler olacağı ve hastalığın hafif dönemlerini kendisinin de yönetebileceği anlatılır. Hafif olgularda saçlı deri için antiseboreik şampuanlar (selenyum sülfid, zinc pirition içerikli), kepekler kalınsa asit salisikli yağlar kullanılabilir. İçeriğinde katran, sülfür, salisilik asit olan şampuanlara tedavide başvurulur. Hekimin önerisiyle belirli bir süre kortikosteroidli krem ve losyonlar da akut dönemde tercih edilir. Pitrosporum ovale adlı mantar çeşidinin oranını azaltan ketokonazol, sikloproks ve diğer antifungal krem ve şampuanlar da tedavide etkili olur. Seboreik dermatitte TTO (çay ağacı yağı) antibakteriyel ve anti inflamatuar özelliğinden dolayı şampuan olarak fayda sağlayabilir. Cilt lezyonlarında artış olduğunda kortikosteroid içeren krem ve losyonlar dışında kalsinörin inhibitörü içeren kremler de önerilebilir. Ciddi lezyonlarda sistemik olarak bazı antifungal kapsüller de kullanılır. Omega-3 yağ asitleri ve probiyotikler de denenebilir.
Yaşam alışkanlıklarda yapılması önerilen değişiklikler neler?
- Banyonuzu günlük olarak yapın, önerilen şampuanları gün aşırı uygulamanız yeterli olacaktır. Saçlı deride 2-3 dakika bekletmeniz etkinliği arttırır.
- Saçınıza sprey, derinize aktif dönemlerde peeling, alkol içerikli tonikler ve soyucu kremler kullanmaktan kaçının.
- Sakal ve bıyık varsa saça uyguladığınız şampuanları sakalınıza da uygulayın.
- Alkol kullanımından kaçının.
- Stres ve psikolojik hastalıklardan korunmak için yaşam tarzınızı gözden geçirin.
- Yaz aylarında mutlaka dışarıda zaman geçirin, tatile gidin. Güneş ışığı uygun dozda seboreik egzamaya iyi gelir, yazın havada nemin artması bile hastalığı olumlu etkiler.
- Dengeli beslenmeye özen gösterin.
- Yorgunluk, vücuda yapışan sentetik kıyafetler kaçınılması gereken faktörlerdir. Pamuklu ve boyar madde içermeyen giysileri tercih edin.
- Sert sabunlardan kaçının, kremli ve gliserinli sabunlar kullanın.
- Yağlı kremler ve yoğun kapatıcılar sürmeyin, mantar kolonizasyonunu arttırmamak için cildinizi kuru tutun. Su bazlı hafif nemlendiriciler veya adında “ds“ uzantısı olan seboreik dermatite özel dermatokozmetik cilt kremlerini tercih edin.
- Cildinizde yanma veya kızarıklık yapan ürünleri kullanmayın.
- Bebeğinizde seboreik dermatit varsa, saçlı derisini bebek şampuanıyla ve her gün yıkamalısınız. Konak varsa banyodan birkaç saat önce kabukları yumuşatıp uzaklaşmasını kolaylaştıracak zeytinyağı gibi doğal bir ürün sürebilirsiniz. Gerekirse dermatoloji hekiminizin önereceği bebeğinize uygun bir formülasyon kullanabilirsiniz.
