Nötrofil olarak adlandırılan, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlarla savaşmasında rol oynayan beyaz kan hücreleri; vücuttaki enfeksiyonlar, yaralanmalar, ilaç tedavileri, stres ve genetik faktörlere bağlı olarak artabiliyor veya azalabiliyor. Nötrofil sayısı ise vücutta yeterli miktarda nötrofil olup olmadığını gösteriyor. Peki, netrofil yüksekliği ve netrofil düşüklüğü nelere sebep olur? İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Beyza Haksever Çalık, nötrofil hakkında bilinmesi gerekenleri aktardı.
NÖTROFİL (NEU) NEDİR?
Nötrofiller, vücudumuzu bakteri, mantar veya daha az ölçüde virüslerin neden olduğu çeşitli enfeksiyonlardan koruyan, bağışıklık sistemimizin ilk savunma hattı olarak görev yapan beyaz kan hücresi türüdür. 3 tip beyaz kan hücresi vardır: Granülositler, lenfositler ve monositlerdir. Nötrofiller, eozinofiller ve bazofil hücreleriyle birlikte granülositlerin bir alt kümesini oluşturur. Vücudumuzda kan dolaşımındaki hücrelerin %1’ini oluşturan beyaz kan hücrelerinin hacminin %55 ile 70’ini nötrofiller oluşturur.
NORMAL NÖTROFİL DEĞERİ KAÇ OLMALI?
Vücudunuzun normal şekilde çalışmasını sağlamak için vücudumuzdaki nötrofil sayısının belirli aralıkta kalması gerekir. Mutlak bir nötrofil sayısı, kan örneğinde kaç tane nötrofil bulunduğunu tanımlar. Sağlıklı bir yetişkinde nötrofillerin normal aralığı mikrolitre kan başına 2500-7000 nötrofil arasındadır. 7000’in üzerinde veya 2500’ün altındaki herhangi sayı risklidir.
NÖTROFİL YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?
Kemik iliğinde oluşan nötrofiller; kanımıza, dokularımıza ve lenf düğümlerimize yayılır. Genellikle bakteriyel enfeksiyonlar, iltihaplanma, yaralanma, bazı lösemi türleri ve bazı ilaçlara karşı gelişen reaksiyonlarda nötrofil yüksekliği ile karşılaşabiliriz. Kemik kırığı, kalp krizi veya ciddi yanık durumunda ise vücudumuz iyileşmeye yardımcı olması amacıyla nötrofil seviyesini artırır.
NÖTROFİL YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ
- Ateş,
- Tekrarlayan enfeksiyonlar,
- Yaralardır
Bir de fizyolojik olarak görülen durumlar vardır… Örneğin; hamilelik sırasında vücutta hemen hemen her organda değişiklikler meydana gelir ki; bu değişiklikler çocuğun uygun şekilde büyümesi ve gelişmesi için gereklidir. Nötrofillerin kan dolaşımından dokulara taşınması azalır ve kandaki konsantrasyonları artar. Yenidoğanlarda da yüksek nötrofil sayısı genellikle görülür, ancak yaşamın ilk birkaç gününde azalır. 5 yaşına gelindiğinde nötrofil sayısı yaklaşık olarak lenfosit sayısına eşit olur. Daha sonra ergenlik çağına gelindiğinde nötrofil sayısı artmaya başlar ve yetişkin düzeyine ulaşır. Aşırı egzersiz ve yüksek stres sonrası da nötrofil değerinde yükselme görülebilir.
NETROFİL DÜŞÜKLÜĞÜ NEDEN OLUR?
Nötropeni denilen nötrofil sayısının düşüklüğü de kemik iliğinde kan oluşumunun fonksiyonel veya organik olarak baskılandığını veya nötrofillerin artan tahribatını gösterir. Düşük nötrofil sayısının nedenleri ise sıklıkla; enfeksiyonlar, kemoterapi ilaçları, kemik iliği bozukluğu, vitamin eksiklikleri ve otoimmün hastalıklardır. Tabii nötrofil sayısının düşük olması enfeksiyonlara duyarlılığı da artırır. Çoğu durumda nötropeni yakın zamanda geçirilmiş bir hastalık, enfeksiyon veya ilaçtan kaynaklanır. Eğer böyleyse nötrofiller 3-6 haftada normal seviyelere dönecektir.
NEU TESTİ NEDİR?
Tam kan sayımı testi, vücudumuzda kaç hücre bulunduğunu yansıtan kan numunemizdeki hücreleri inceler. Tam kan sayımı tıbbi durumların teşhisine yardımcı olur ve genel sağlığınızı değerlendirmek için referans noktası olabilir. Orada belirtilen mutlak nötrofil sayısı, kanınızın bir örneğinde kaç tane nötrofil hücresi bulunduğunu belirler. Kemik iliği biyopsisi, vücudunuzda kaç hücre bulunduğunu ve bunların nerede büyüdüklerini doğrular. Ancak invaziv bir yol olduğu için özel durumlar dışında yapılmaz, rutin bir tetkik değildir.
TEDAVİSİ NASILDIR?
Nötrofil sayımızı etkileyen altta yatan tıbbi durumların tedavisi gereklidir. Bu tedavi, nedenin ne olduğuna bağlı olarak değişir:
1-Enfeksiyon: Eğer sebep enfeksiyon ise, antibiyotik tedavisi uygulanabilir.
2-Kemoterapi: Eğer kemoterapi nötrofil sayısını düşürüyorsa, kemoterapinin dozu ve zamanı ya da kullanılan ilaç değiştirilebilir.
3-Otoimmün hastalıklar: Eğer sebep otoimmün bir hastalıksa, bu duruma yönelik spesifik tedaviler uygulanabilir.
Normal değerini korumak için dikkat edilmesi gerekenler
Sıklıkla; hijyen ve hasta insanlardan kaçınmak önerilse de hayatımız boyunca nötrofil sayımızın hiç yükselmeyecek veya düşmeyecek olması mantıklı değildir. Örneğin; enfeksiyonlarla karşılaşacağız ve bu durumda denge biraz bozulacak. Dolayısıyla amaç nötrofil sayısının normal değerini korumak değil; enfeksiyonla vücudun baş edebilme kapasitesini artırabilmektir. Bunun için dengeli beslenme, kaliteli bir uykuya sahip olmak ve uygun takviyeleri almak gerekir.
