Yazı: Elif Gürsoy
Doğru nefes alıp vermenin önemini ve detaylarını nefes uzmanı ve yazar Nevşah Fidan Karamehmet’ten aldık. Karamehmet, doğal nefesin sağlıklı olduğunu belirtirken, sıcak ve soğuk havada nefes alma konusunun birkaç şartlanma ve disfonksiyonel nefeslerden kaynaklandığının altını çiziyor.
Nefes yaşamın en büyük göstergesi… Peki nefesi bu kadar önemli kılan ne?
Aldığımız her nefes solunum kimyamızı iyi ya da kötü yönde etkiliyor. Eğer öğrenilmiş disfonksiyonel bir nefes alışkanlığınız varsa solunum kimyanızı gün içerisinde defalarca bozuyor olabilirsiniz. Bu da hücrelerinize yeterince oksijen gitmemesi ve çoğunlukla hipokapni dediğimiz yüzlerce hastalığı tetikleyen duruma neden olabiliyor. Yani öğrenilmiş nefes alışkanlıkları pek iyi bir şey değil. İnsanların hızlı yaşlanmasının, hücre ölümlerinin, beyinde, damarlarda, kalpte, ciğerlerde yaşanan birçok problemin ve hatta psikolojimizdeki ana değişimlerin bile sebebi öğrenilmiş alışkanlıklar olabiliyor. İşin kötüsü eğer öğrenilmiş ve disfonksiyonel nefes alışkanlığınız varsa, muhtemelen farkında bile olmadan, stres, yorgunluk, açlık, grup önünde konuşmak, seyahat etmek gibi birçok durumdan tetikleniyor, vücudunuz siz farkında bile olmadan yanlış nefes alıyor olabiliyor. Bu nedenle yanlış nefes alışkanlıklarının davranış bilimleri ilkelerine göre analiz edilip, üzerinde çalışılması çok önemli.
Nefesi doğru şekilde alıp vermenin başlıca kuralları, etmenleri neler?
Eğer nefesiniz ve solunum sisteminiz uyum içindeyse yani nefesiniz bir solunum refleksi gibi beyniniz tarafından yönetiliyorsa doğal ve sağlıklıdır. Ancak siz araya giriyor, kontrol ediyor, nefesinize müdahale diyorsanız, ki bunu bilmeden de yapıyor olabilirsiniz; işte o nefes doğal değildir. Solunum kimyanızı bozar, birçok sağlık problemine neden olur. Nefesinizdeki yanlışın tespit edilmesi içinse detaylı analizler yapılması gerekiyor.
Ne gibi yanlışlar yapılıyor?en yaygın anlayış aşırı nefes almak.
Bir diğeri de nefesi kontrol etmek. Beden nefes almıyorken “almalıyım” diyerek dinlenme pozisyonunda bile derin nefesler alıp otomatik mekanizmayı bozmak… Nefesle oynaya oynaya, değişik nefes teknikleri uygulanması ile insanlar, nefeslerini ve psikolojilerini, dahası sağlıklarını bozmuş durumda.
Nefes alırken en sık hangi hataları yapıyoruz?
Çoğu kişi ne gibi bir yanlış yaptığının farkında bile değil. Bence öncelikle bunun anlaşılması disfonksiyonel alışkanlıkların iyileşmesi için büyük önem taşıyor. Diğer disfonksiyonel davranış biçimleri gibi nefes de öğrenilmiş bir disfonksiyonel davranış biçimi, bir alışkanlık olabiliyor. Alışkanlıklar bizimle ya da bizsiz öğreniliyorlar ve biz yokken, farkındalığımızın hiç olmadığı alanda ortaya çıkıyorlar.
*Formsante dergisinden alınmıştır.
