Alzheimer ve demans üzere hastalıkların oluşmasına çevresel faktörler nasıl ki tesir ediyorsa içme sularının da tesir ettiğini biliyor muydunuz? Uzmanlar, içme sularındaki aliminyumun Alzheimer’a neden olduğunu söylüyor ve uyarıyor! İçme suyundaki Alzheimer riskine dair tüm merak edilenleri Uzm. Dr. Selen Gür Özmen’den öğrendik.
DÜNYA ÇAPINDA 50 MİLYON UNUTKANLIK HASTASI VAR
Açıklanan son sayılara nazaran, Türkiye’de yaşlı nüfusu son 5 yılda yüzde 16 oranında arttı. İlerleyen yıllarda bu oranın daha da yükseleceği uzmanlar tarafından belirtilirken, bunama hastalıklarının da süratle artmaya devam edeceği varsayım ediliyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün bilgilerine nazaran, dünya çapında 50 milyon demans (bunama/unutkanlık) hastası var.
Konuyla ilgili hava kirliliğine ve içme sularında bulunan alümunyum ölçüsüne dikkat çeken Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Sıhhat Bilimleri Enstitüsü Öğrt. Üyesi Uzm. Dr. Selen Gür Özmen, Alzheimer’da genetik faktörden fazla çevresel faktörlerin daha tesirli olduğunu söyleyerek ikazlarda bulundu.
“ALZHEİMER’A NEDEN OLAN ALÜMUNYUMU İÇME SUYUNDAN ALABİLİYORUZ”
Vücuda çeşitli yollarla alınan alüminyumun Alzheimer’a neden olacağını söz eden Uzm. Dr. Selen Gür Özmen, “Alzheimer’ı oluşturan iki protein yapı var. Bu protein yapıların oluşumunda bedene giren alüminyumun tesiri olabileceği düşünülüyor. Bu yapının oluşum sistemi tam olarak anlaşılmamış olsa da bu durum ‘bu protein yapılarının oluşumunda alüminyumun tesiri var mı?’ sorusunu akıllara getiriyor. Biz daima bu hastalıklar ‘genetik mi?’ diye düşünüyoruz ancak genetik kısmı çok düşük. Çevresel faktörler Alzheimer’ı daha çok tetikliyor” dedi.
Alüminyumun tesiri ile ilgili araştırmalar yapıldığını belirten Uzm. Dr. Özmen, “Üç sene evvel Killin ve arkadaşları tarafından BMC Geriatrics mecmuasında bir sistematik derleme yapıldı. Bu derlemede şimdiye kadar yapılmış, demansa sebep olduğu söylenen çevresel bütün faktörlerin tüm tahlilleri toplandı ve sonuçların ispat derecelerinin ne ölçüde emniyetli olduğu incelendi. Bu derlenen 60 çalışmanın sonuçlarına nazaran `orta´ ve `yüksek kanıt´ derecesine sahip olan çevresel faktörlerden demanstan korunmak ismine uzak durulması gerektiği sonucuna varıldı. Alüminyum ise `orta´ kümede yer aldı. Alüminyumun beyinde toksitli içerik oluşturup Alzheimer´a yol açabileceği bilhassa kanıtlanmış” diye konuştu.
ALZHEİMER RİSKİNİ ARTTIRIYOR
Alüminyumun içme suyundan alınabildiğini kaydeden Uzm. Dr. Özmen, “Çevresel faktörleri sıralayacak olursak, bunlardan biri alüminyum. Birebir formda silikanın da içme suyunda fazla olması nedeniyle Alzheimer riskini arttıracağı istikametinde yüksek delil oranında çalışmalar var. Buna dikkat edebilmenin en kıymetli yolu içtiğimiz suyun tahlilindeki alüminyum ve silika bedellerine bakmak. Güney-Batı Fransa´da yapılan ve 4 bin yaşlı yetişkini içeren bir çalışmada içme suyunda günde 0.1 mg´ı aşan alüminyum ölçüsü varsa, demans riskinin iki kat, bilhassa Alzheimer tipi demans riskinin ise üç kat arttığı gösterildi” dedi.
KOLTUKALTI ROLL-ON’LARINA VE MİDE İLAÇLARINA DİKKAT
Dr. Selen Gür Özmen, koltukaltı roll-on´larından, beslenmeye kadar bunama hastalıklarına neden olan unsurları şöyle listeledi:
“Koltukaltı roll-on´larında alüminyum bulunuyor. Kimi roll-on´ların altında `alüminyum içermez´ yazıyor. Şayet bir roll-on nitekim terlemeyi önleyecekse içinde alüminyum olması gerekiyor ve koku oluşmuyor. Zira alüminyum, ter bezlerini tıkıyor bu sayede terlemiyorsunuz. Ancak artık çok az bir alüminyumun bile nörotoksik olabileceği kanıtlandı. Mesela, bir yeriniz kesiliyor, oraya sürdüğünüz roll-on´un içindeki alüminyum o kesikten direkt olarak bedene nüfuz ediyor. Alüminyum barındırmayan roll-on tercih etmeniz hakikat olacaktır. Bir başkası de maalesef çok korunamayacağız hava kirliliği. Hava tahlillerinde yüksek oranda hava kirliliği olan bölgelerdeki bireylerde Alzheimer görülme riski iki kat ve bazen daha fazla yükseldiği görülmüş. Bunun yanı sıra birtakım mide kollayıcı anti-asit ilaçlarda alüminyum bulunuyor. Kimi araştırmalarda görülmüş ki çok sık mide ilacı kullanan, mide sorunları yaşayan insanlarda Alzheimer ve demans riski artıyor. Mide ilaçlarını almadan içinde alüminyum olup olmadığına dikkat etmek gerekiyor.”
“GÜNEŞTEN KAÇMAYIN”
D vitaminin kıymetli olduğunu ve eksikliğinin birçok hastalığa davetiye çıkardığını belirten Uzm. Dr. Özmen, “Birçok hastalıkla ilişkilendirilen D vitamini eksikliğinin Alzheimer´la da kontağı çıktı. Biz güneş alan bir ülkeyiz ancak birebir vakitte güneşten kaçan bir milletiz. Bu yüzden ülkemizde güneş bol olmasına karşın D vitamini eksikliği çok var. Ve D vitaminli yiyecekleri de çok tüketmiyoruz. Senede bir kere D vitamini seviyesini denetim ettirmek ve gerekli besin, güneş ya da en makus ihtimalle D vitamini damlasıyla bu durumu toparlamak gerek. Hastalığı etkileyen bir öteki etmen ise elektromanyetik alan. Bilhassa elektromanyetik antenlere, yüksek tansiyon sınırlarına ve baz istasyonlarına yakın yaşayan insanların, demans geliştirme riski maalesef daha fazla. Bunların daha düşük dozları wifi, cep telefonu üzere şeyler de sayılabilir. Bunlar da düşük ancak daha sık maruz kaldığımız şeyler. Bunların hepsi kanıtlandı” diye konuştu.
“ŞEKERLİ YİYECEKLERDEN UZAK DURUN”
Uzm. Dr. Selen Gür Özmen, tıp dünyasında Alzheimer´ın bir çeşit diyabet hastalığı çeşidi olarak da görüldüğünün altını çizerek beslenme konusunda şunları söyledi:
“İki çeşit diyabet vardır. Tip 1 ve tip 2 diyabet diye geçer. Artık Alzheimer hastalığına da tip 3 diyabet deniyor. Yani güya beynin üçüncü çeşit bir diyabeti üzere düşünülüyor. Zira beyinde kronik insülin direnci, insülin eksikliği, bir glukoz artışı ve bilişsel maharetlerde kayıp oluyor. Yani beynin şeker regülasyonu bozuluyor diyebiliriz. Bu tip 3 diyabetin görüldüğü şahıslarda obezite ve tip 2 diyabet sıklığı da daha fazla. Şahısların haftada en az 150 dakika sistemli idman yapması, beslenmelerine dikkat etmesi, olağan kilolarını koruma etmeleri gerekir. Böylece hem tip 2 diyabet hem de onun yol açtığı Alzhimer´a neden olan tip 3 diabetten de korunmuş olurlar. Fazla şekerli yiyeceklerle beslenmemek gerekiyor. Şeker bedelleri yüksek olan besinler çok güç veriyor, çabuk yok oluyor ve acıktırıyor. Hem kalorisi yüksek hem de tok tutma oranı az. Bunları az tüketmek lazım. Yulaf, buğday ruşeymi, kinoa, çiya, ceviz, fındık, badem, kabak çekirdeği üzere doğal ve fazla işlenmemiş ve glisemik indeksi düşük besinleri ve her renk zerzevat ve meyveleri sık ve kararında tüketerek beslenmek çok kıymetli.”
DHA
