Dünya genelinde artış olan rahatsızlıklardan biri olan gut hastalığı bedende ağrı, şişme ve ateş üzere belirtileri bulunan bu hastalık eklem rahatsızlığıdır. İsmi epey değişik olan gut hastalığı nedir? Gut hastalığı tedavi yolları neler? İşte gut hastalığı hakkında bilinmesi gereken tüm detayları İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Sedat Özdemir elmaelma.com okurları için bilgilendirdi. Gut hastalığı bulaşıcı mı? Gut hastalığı tedavisi var mı? İşte gut hastalığı hakkında bilinmesi gereken ayrıntılar…
Gut Hastalığı Belirtileri Neler?
Gut hastalığı, eklemlerde Monosodyum Ürat Monohidrat (MSU) birikimi ve kristalleşmesi sonrası oluşan inflamatuar bir artrittir. Yani eklemlerde MSU kristallerinin birikmesi nedeniyle oluşan ağrı, şişme, kızarıklık, ateş (eklemlerde ısı artışı) ile seyreden romatizmal bir hastalık tablosunun oluşmasıdır. Hastalığa yakalanma riski erkeklerde daha fazla Gut erkeklerde ve yaşlı bayanlarda sık görülen bir eklem hastalığıdır. Hastalık ile müsabaka dünya genelinde artış göstermektedir. Hastalığın nedeni kanda ve beden sıvılarında ürat iyonlarının çok artmasıdır. Yani protein (pürin) metabolizmasının son eseri olan ürik asit düzeyinin çok artmasıyla oluşur.
Bundan ötürü güçlü hastalığı olarak da bilinmektedir. Olağan kaidelerde kanda ürik asit ölçüsünün 6.8 mg/dl üzerinde olması çok yükseklik olarak kabul edilmektedir. Gut hastalığı gelişmesi için ürik asit yüksekliği gerekli olmakla birlikte, ürik asit düzeyleri yüksek olanların tamamında gut hastalığı oluşmamaktadır, az bir kısmında oluşmaktadır (%15-%25). Kanda ürik asit düzeyi yükseldikçe gut hastalığı olma ihtimali de yükselmektedir. Gut hastalığı bacak eklemlerinde ataklarla seyreden bir ya da birkaç eklemi tutan, ilerleyici bir hastalıktır. Yıllar içerisinde kronikleşerek, eklemin işlev kaybına neden olabilir. Ürik asit yumuşak dokuda ve böbreklerde de birikerek, sellülit oluşumuna, böbrek taşı oluşmasına ve böbrek hastalığına neden olmaktadır.
Hastalığın görülme sıklığının artmasında;
- İnsan ömrünün uzaması,
- Hipertansiyon,
- Metabolik sendrom ve obezite,
- Bazı ilaçlar (düşük doz asetilsalisilik asit ve tiyazid diüretiklerin sık kullanımı)
- Tatlandırıcı olarak yüksek fruktozlu mısır şurubunun fazla kullanımı,
- Diyet eğilimi değişiklikleri,
- Son devir böbrek yetmezliği hastaları,
- Organ nakli hastaları tesirli nedenler ortasında gösterilmektedir.
Erkekler bayanlara nazaran 3-6 kat daha fazla Gut hastalığına yakalanmaktadır.
Vücutta oluşan ürik asidin üçte ikisi böbreklerden, üçte biri ise barsaklardan atılmaktadır. Gut hastalarında
%90 oranında böbreklerden ürik asit atılımı azalmıştır. Gut hastalarının %10’unun nedeni, fazla ürik asit üretimi ya da hem fazla üretim hem de böbreklerden atılımın azalmasının birlikte olmasıdır.
Böbreklerden atılımda azalmanın nedenleri;
- Genetik faktörler (Primer hiperürisemi),
- Böbrek hastalıkları,
- Endofon organik asit birikimi
- Bazı ilaçlar olabilir.
Bazı ilaçlar ise böbreklerden ürik asit atılımını arttırmaktadır. Ürik ilişkin oluşumunun artmasının nedenleri ise;
- Bazı enzim eksikliğiyle oluşan hastalıklar,
- Bazı kan hastalıkları,
- Kan yıkımının artırdığı durumlar,
- Obezite,
- Sedef hastalığı,
- Bazı ilaçlar,
- Alkol,
- Kırmızı et, sakatat, kabuklu deniz hayvanı,
- Fruktoz.
Gut hastalığının seyri 3 basamaklıdır;
1) Asemptomatik Hiper Ürisemi: Kanda ürik asit yüksek ancak hastalığın oluşmadığı devirdir.
2) Akut İntermittan Gut: Birinci Gut hastalığı atağının oluştuğu, 5-8 günlük atakların tekrarladığı periyot.
3) Kronik İlerlemiş Gut
Semptomların, hastalığın olmadığı ama ürik asit yüksekliğinin olduğu birinci periyot sessizce yıllarca sürebilir, her ürik asit düzeyi yüksek olan şahısta Gut hastalığı oluşmaz. Birinci atak ürik asit yüksekliğinden yıllar sonra erkeklerde 40-50 yaşlarında, bayanlarda ise menopozdan sonra oluşmaktadır. Klasik Gut hastalığı ekseriyetle bir yahut bazen iki eklemde süratle gelişen ısı artışı, şişlik, kızarıklık ve çok ağrı ile karakterizedir. En sık tutulan eklem, ayakta 1. parmak eklemidir. (podagra olarak adlandırılır). Bunu ayak bileği ve diz eklemleri izler. Yıllar sonra el bileği, dirsek ve el parmak eklemleri de tutulabilir.
Bazen ateş, titreme ve halsizlik eklem bulgularıyla birlikte gözlenebilir. Bu gut atağını travmalar, cerrahi süreçler, açlık, yüksek proteinli içeceklerin çok tüketimi, serum, ürik asit düzeyinin etkileyen ilaçlar tetikleyebilir. Cilt altında ürik asit birikimiyle oluşan küçük şişliklere tofüs denir. Bunlar Gut hastalığının ilerlediğinin göstergesidir. Tofüsler en çok parmaklarda, el bileklerinde, kulaklarda, dizlerde, kollarda görülür.
Gut Hastalığı Tedavisi Nasıl İlerler?
- Diyet ve kilo verilmesi, sıvı alımının arttırılması,
- Yüksek protein (pürin) içeren yiyeceklerden kaçınılması,
- Alkol alımının azaltılması,
- Ürik asit düzeyinin düşürülmesi ve
- İlaçlar önerilmektedir.
