Güneşin ziyanlı ışınlarından korunmak için neler yapılmalı? Bilhassa yaz aylarında daha büyük oranla güneşe maruz kalan cildi güneşin ziyanlı ışınlarından korumak için Memorial Şişli Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Eneida Kote, güneşin cilde tesirleri ve korunma formülleri hakkında bilgi verdi. Yaz aylarında cildinde leke oluşumunu önlemek ve cilt kanseri riskini azaltmak için bu tekliflere dikkat!
GÜNEŞTEN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Ozon katmanının her geçen yıl biraz daha incelmesiyle güneş ışınları yeryüzüne daha az filtre edilerek, daha ağır ulaşıyor. Bu da güneş ışınlarının ziyanlı tesirlerini çoğaltarak cilt lekelerine, foto yaşlanmaya ve kansere neden olabiliyor. Güneşin bu ziyanlı tesirleri, son yıllarda çok daha fazla görülüyor.
Güneşin ziyanlı tesirlerinin ortasında; güneş yanıkları, güneş lekeleri, güneş alerjileri, güneşe bağlı ilerleyen yaşlarda görülen deri kanserleri ve yaşlılık lekeleri diye isimlendirilen prekanseröz lezyonlar artık daha sık görülmektedir. Ozon katmanının incelmesiyle birlikte güneş ışınları yalnızca yazın değil, kış mevsiminde bile ziyan verecek seviyelerde yeryüzüne ulaşmaktadır. Güneş ışınlarının direkt ve anlık tesirleri olduğu üzere dolaylı ve uzun periyodik tesirleri de bulunmaktadır. Bu tesirler cildin tamir kapasitesini geciktirip, alerjileri de tetikleyebilmektedir. Bu tesirlere maruz kalmamak için her yaş kümesinin güneşten korunması gerekmektedir. Bedende D vitamini sentezlenmesi için öğlen saatlerinde, gün ortası güneşinde önerilen 15- 30 dakika süren güneşlenmenin bile artık çok fazla yakıcı tesirleri bulunduğu için dikkatli olunması gerekmektedir.
YAZIN KULLANILAN ŞEMSİYE ZİYAN VERİYOR!
Özellikle nemli iklimlerde ve kıyı bölümlerinde güneşin yansımalarının daha ağır olduğu yerlerde daha dikkatli olunmalıdır. Tahminen güneş ışınlarının anlık yan tesirleri fark
edilmeyebilmektedir fakat uzun vadede kümülatif doz denilen ziyanlar çok kıymetlidir. Bilhassa bebeklik çağından 18 yaşına kadar, çocukları korumak gerekir zira 18 yaşına kadar kümülatif doz oluşmuş olmaktadır. İlerleyen yaşlarda kişi kendini ne kadar korusa da o vakte kadar maruz kalınmış ışınların hasarları, foto yaşlanma, leke yahut prekanseröz lezyonların çıkmasına neden olabilmektedir.
GÜNÜN HANGİ SAATLERİNDE GÜNEŞTEN UZAK DURMALIYIZ?
Güneşten korunmada aslında birinci tedbir teması kesmektir. Güneş ışınlarının yeryüzüne dik olarak geldiği 11.00 – 16.00 saatleri ortasında dışarı çıkılmamalı, çıkılmak zorundaysa güneş ışınlarıyla teması mümkün olduğunca engelleyecek kıyafetler tercih edilmelidir. D vitamini sentezi için sağlıklı güneşlenme yapılması çok değerli lakin bunun dışında bireyler güneşten kaçınmalıdır. Güneşten korunmanın mümkün olmadığı yerlerde ya da tatilde bilhassa çocuklar için fizikî olarak korunma ön plana çıkmaktadır. Aslında güneş kremleri, güneş muhafaza tedbirlerinin tahminen de en son halkasıdır.
GÜNEŞTEN KORUNMADA GİYSİ SEÇİMİ ÖNEMLİ!
Güneşten kaçınmanın mümkün olmadığı noktada kıyafet seçimleri kıymet taşımaktadır. Pamuklu, açık renkli güneşi yansıtacak kıyafetler, başı ve gözleri korumak için şapka ve güneş gözlükleri tercih edilmelidir. Çocukların deniz kıyafetlerini seçerken güneş geçirmeyen yarım kol, tişört gibisi, üst vücudu örten, deniz kıyafetlerini tercih etmekte yarar vardır. Kesinlikle şapka kullanılmalıdır. Çocukların açıkta kalan bacak, kol, yüz ve boyun bölgelerini nizamlı olarak kremlenmelidir. Bütün bu tedbirleri almadan yalnızca güneş esirgeyici kullanarak güneşin ziyanlı tesirlerinden tam olarak korunmak mümkün değildir. Güneş kremleri bütün bu tedbirler alındıktan sonra açıkta kalan bölgelere uygulanmalıdır. Hiçbir krem güneş ışınlarının ziyanlı tesirlerini tam manasıyla engelleyemez.
GÜNEŞ KREMİ SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
Eczanelerde, kozmetik marketlerde satılan değişik özelliklerde birçok güneş kremi bulunmaktadır. Bedene daima ve ağır bir halde uygulandıkları için içerdikleri hususlar ehemmiyet taşımaktadır. Güneş kremleri fizikî ve kimyasal filtreler içeren 2 kümeye ayrılmaktadır.
1.Fiziksel filtreli güneş gözetici kremler güneş ışığını yansıtarak cildi korurlar. Ciltte ağır bir bariyer yaparken cilde de ziyan vermezler. Çoklukla titanyum dioksit ya da çinko oksit üzere daha sağlıklı içeriklere sahiptirler. Sürüldükleri vakit beyaz bir katman oluşturmaktadırlar. Dermatoloji doktorları güneşten daha sağlıklı korunmak ismine bilhassa çocuklar için fizikî filtreler içeren kremleri önermektedirler.
2.Kimyasal içerikli kremler ise güneş ışınlarını emerek cildi korurlar. Kimyasal filtreli bir güneş esirgeyici tercih edilecekse içeriği denetim edilerek alınmalıdır. Spf özelliği olan ve kimyasal filtreler içeren çok fazla güneş hami krem bulunmaktadır. İçeriğinde oxybenzone ve para amino benzoik asit bulunana kremler bilhassa çocuklarda tercih edilmemelidir. Kimyasal filtreli ya da fizikî filtreli güneş kollayıcı krem seçerken dikkat edilmesi gereken en kıymetli etken bu eserlerin Sıhhat Bakanlığı onaylı olması ve doktorlar tarafından önerilmesidir.
Spf müdafaasının 50 faktörün üzerinde olması gerekmektedir. UVA, UVB ve infrared ışınlara karşı muhafaza sağlayan yeni kuşak, akıllı güneş esirgeyici kremleri de bulunmaktadır. Ne kadar tedbir alınsa da güneş yanıkları yazları bilhassa tatilde sık karşılaşılan durumların başında gelmektedir. Hafif ve orta derece güneş yanıklarında soğuk kompres yapılabilir. Ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir, bol sıvı tüketilmesi gereklidir. Burada yanığın derecesi kıymetlidir. Şayet şiddetli bir yanıksa uzman doktorun kontrolünde lokal bir tedavi gerekebilmektedir.
BÖCEK ISIRMALARINA DİKKAT!
Yazlık, kıyı kesitlerde sivrisinek ve arı sokmaları, yayla ve dağlık bölgelerde yaşayanlarda ise yeniden arı sokmaları ve kene yapışmalarına rastlanmaktadır. Sivrisinek ısırmaları, arı ve farklı böcek sokmaları hami spreyler kullanarak önlenebilmektedir. Isırılma ve sokma olduğu durumlarda birinci olarak buzla soğuk kompres yapmaları gerekmektedir. Alerjik durumları önlemek gayesiyle antihistaminik bir ilaç içmekte yarar vardır. Etkilenen bölgenin kaşınmaması gerekir. Şayet ısırılma olan bölgede şiddetli bir tepki gerçekleşmişse vakit geçirilmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Kene yapışması durumda ise derhal bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Kenenin bir doktor tarafından çıkarılması gerekmektedir. Kişinin kendi başına çıkarması tehlikeli olabilmektedir.
