Kaşıntı, çeşitli sebeplerle pek çok insanın gün içinde yaşadığı bir durum. Kaşıntı bir deri reaksiyonu olarak geliştiği gibi, pek çok hastalığın da habercisi olduğu için altta yatan nedenlerin araştırılması büyük önem taşıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi ve Acıbadem Etiler Tıp Merkezi Dermatoloji Uzmanı Dr. Şule Albayrak gece kaşıntısına dair merak edilenleri anlattı.
Gece kaşıntısı nedir?
Gece kaşıntısı, geceleri uyumaya çalışırken veya uyku halinde iken kaşıma dürtüsü hissedilmesi ve dürtüyü etkisiz hale getirmek için cildin kaşınması halidir. Bu durum kişinin uyku rutinini ve uyku kalitesini bozar.
Gece kaşıntısı neden olur?
Gece uykuya geçiş sırasında veya uyku esnasında cilt ısısı ve kan akımı artar, cilt daha kolay uyarılabilir hale gelir, bu durum kaşıntıya zemin hazırlar. Ayrıca geceleri vücut kortizol seviyesinin azalmasıyla birlikte kaşıntıya neden olan mediyatörlerin baskılanması zorlaşır, kaşıntı şiddeti artar. Şiddetli kaşımaya bağlı ciltte çizikler oluşabilir ve deri bakteriyel enfeksiyonlara açık hale gelir.
Gece kaşıntısı hangi hastalıkların belirtisidir?
Gece kaşıntısı deri hastalıkları ve deri dışı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Deri hastalıkları arasında sıklıkla uyuz, bit gibi paraziter hastalıklar, mantar enfeksiyonları, ürtiker (kurdeşen), allerjik veya sinirsel egzemalar ve cilt kuruluğu yer alır. Deri dışı hastalıklar olarak diyabet, karaciğer ve böbrek hastalıkları, tiroid bozuklukları, safra kesesi tıkanıklıkları, lösemi ve lenfoma gibi bazı kanserlerde de gece kaşıntısı görülebilir. Yine ileri yaş, sık duş almaya bağlı cilt hassasiyeti, mevsimsel alerjiler, bazı ilaçlar, gebelik, hormonal değişiklikler, stres ve nemi düşük fazla sıcak ev ortamı gece kaşıntısına neden olabilir.
Gece ayaklarda kaşıntının nedenleri nelerdir?
Gece kaşıntısı bazı durumlarda vücudun belli bölgelerinde izlenebilir. Özellikle dolaşım sistemi bozukluklarından olan bacak varislerine bağlı staz (göllenme) egzamasında bacaklarda gece kaşıntısı sık görülür. Yine, strese bağlı nörodermatit (sinirsel egzama) hastalarında bacakların alt ön kısımlarında şiddetli kaşıntıya ek olarak deride kuruluk, sıyrıklar ve kanama odakları bulunur. Uyuz hastalığında ise ayak bilekleri, parmak araları ve ayak tabanlarında şiddetli kaşıntıya ciltte su dolu kabarcıklar ve tünel diye adlandırılan şekilli çizgisel kabuklanmalar eşlik eder.
Gece ellerde kaşıntı nedenleri nelerdir?
Gece kaşıntısı ellerde de sık görülen ve kişiyi rahatsız eden bir durumdur. Ürtiker (kurdeşen) hastalığında ellerde şiddetli kaşıntı ile avuç içi ve parmaklarda şişme görülebilir. Yine uyuz hastalarında el bilekleri, parmak araları ve avuç içlerinde kaşıntı, su kabarcıkları ve tünel bulunur. El egzamalarında da ciltte kuruma, kızarıklıklar, çatlaklar ve kaşıntı olur.
Gece kaşıntısına ne iyi gelir?
Gece kaşıntısı olduğunda kişi ılık su ile duş alabilir, serin kompres uygulayabilir, tırnaklamadan avuç içi ile nazikçe kaşınan bölgeyi ovalayarak cildi rahatlatabilir.
Difenhidramin, mepiramin maleat içeren kaşıntı hafifletici jeller, avokado yağı, jojoba yağı, hindistan cevizi yağı gibi nemlendiren yağlar, menthol, aloe vera gibi ferahlatıcılar veya vazelin, gliserin gibi cildin su kaybını engelleyen kremler kullanılabilir. Kaşıntıyı tetiklememek için rahat pamuklu pijama veya ev kıyafetleri tercih edilmelidir.
Stres azaltıcı egzersizler, meditasyon, yoga ve gece ekran maruziyetini azaltmak kaşıntının giderilmesine fayda sağlayabilir.
Gece kaşıntısı nasıl geçer?
Bulunduğunuz ortamın nem ve ısısını doğru ayarlamak, cildi sık sık nemlendirmek, deriyi tahriş edecek şekilde çok sıcak su ve yoğun kese-lif kullanmamak, cildi kurutan kimyasal oranı yüksek kokulu duş jeli veya sabunlar kullanmamak, banyo sonrası cilt hafif nemli iken nemlendirici sürmek, günlük önerilen miktarda ve düzenli su içmek, sert, sıkı lastikli, yünlü, sentetik ve kaşındıracak kıyafetler tercih etmemek gece kaşıntısını geçirebilir.
Gece kaşıntısı tedavi yöntemleri nelerdir?
Öncelikle hastanın gece kaşıntısı hikayesi ayrıntılı dinlenmeli, ayrıntılı cilt muayenesi yapılmalı, gerekli testler istenmelidir. Deri dışı hastalıklara bağlı gece kaşıntısı düşünülüyorsa altta yatan hastalığa yönelik tedavi mutlaka yapılmalıdır. Deri hastalıklarına bağlı gece kaşıntısında ise topikal krem/merhemler, ağızdan kaşıntı giderici (antihistaminik) haplar veya kortizon enjeksiyonları tedavide kullanılabilir. Uyku kalitesi bozulmuş hastalarda melatonin takviyesi eklenebilir.
Gece kaşıntısı için doktora ne zaman gidilmelidir?
Gece kaşıntısı, süreklilik arz ediyorsa, giderek şiddetleniyor ve uyku kalitesini bozuyorsa, evde uygulanabilecek basit yöntemlerle rahatlamıyorsa doktora başvurmak gerekir.
