Ülkemizde hastaneye yatış sebepleri ortasında sıklıkla görülen rahatsızlıklardan biri olan diyabet hastalığında ayak bakımı epeyce önemli! Diyabet hastalığının en çok vurduğu yerlerden biri ne yazık ki ayaklar oluyor. Ayak yaralarının hastaları hayli zorlayan bu periyotlarda ayak bakımına dikkat edilmesinin değeri hayli yüksek. Memorial Ankara Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Ethem Turgay Cerit, diyabet hastalarında ayak yaralanmaları ve korunma sistemleri hakkında bilgi verdi.
Ülkemiz nüfusunun yüzde 13,7’sinde görülen, yani 10 milyonun üzerinde insanı direkt ilgilendiren diyabet hastalığı, en çok ayakları vuruyor. Diyabet hastalarının yaklaşık üçte birinde diyabetik ayak yaraları görülüyor. Bununla birlikte, bu şahısların en değerli problemleri ve en sık hastaneye yatış sebepleri ortasında ayak ülserleri bulunuyor. Sıcak havalarda şeker hastalarında görülen bu şekil yaralanmaların, öbür vakitlere nazaran artış gösterdiği biliniyor.
Sık Sık İdrara Çıkıyorsanız…
Diyabet insülin hormonunun yokluğu, eksikliği ya da etkisizliği sonucu ortaya çıkan ve ömür uzunluğu süren kan şekeri yüksekliği ile karakterize bir metabolizma hastalığıdır. İnsülin tesirinin yetersizliği sebebiyle, kandaki şeker hücre içine girememekte ve kandaki şeker seviyesi yükselmektedir. Kandaki şeker seviyesinin yükselmesine hiperglisemi denilmektedir. Sık idrara çıkma, ağız kuruması, çok su içme, halsizlik, çabuk yorulma ve kilo kaybı diyabetin bulguları ortasında yer alırken, bu hastalık yeterli tedavi edilmediği takdirde birçok probleme neden olabilmektedir.
Diyabetlilerin en kıymetli ve en sık hastaneye yatış sebebi ayak yaraları
Hiperglisemi, diyabete bağlı kronik komplikasyonlara sebep olmaktadır. Mikrovasküler komplikasyonlar ortasında göz, böbrek ve hudut hasarı, makrovasküler komplikasyonlar içinde ise kalp krizi, inme ve ayak ülserleri yer almaktadır. Ayak ülserleri, diyabetli bireylerin en kıymetli sıkıntıları ve en sık hastaneye yatış sebepleri ortasında bulunmaktadır.
Ayak ve Bacaktaki Hudutlara Hasar Verebiliyor!
Diyabetin ayaklar üzerinde iki olumsuz tesiri olmaktadır. Birincisi hudut, ikincisi ise damar hasarıdır. Diyabet, ayak ve bacaktaki sonlara hasar vererek, ağrıya ve sıcak ile soğuğun algılanamamasına yol açmaktadır. Hudut hasarının oluşturduğu bu his kaybına “diyabetik nöropati” ismi verilmektedir. Diyabetik nöropati yaşayan hastalar ayaklarında meydana gelen travma, yara, kesik ve yanıkları hissedemezken, bu durum ilerleyen etaplarda enfeksiyona da kapı açmaktadır.
Ayak Yaraları Kangrene Dönüşebilir!
Diyabetin yol açtığı ikinci kıymetli sorun ise ayak yahut bacaktaki kan akımının azalması, yani damar hasarıdır. Periferik damar hastalığı ismi verilen bu durum, yaraların düzgünleşmesini güçleştirmektedir. Diyabet hastalarının ayaklarında oluşan yara ve enfeksiyonlar tedavi edilmediği takdirde kangrene, hatta parmağın ya da ayağın bir kısmının kesilmesine neden olabilmektedir.
Kendi Başınıza Tedavi Usulleri Denemeyin!
Diyabetik hastalarda en sık görülen ayak sıkıntıları ortasında ayak cildinde kuruluk ve çatlaklar, mantar, su toplanması, halluks valgus deformitesi (Baş parmak ile birinci tarak kemiğinin birleşme yerinin dışa gerçek büyüyerek deforme olması) ve bunyon, nasır, pençe ayak ve tırnak batması yer almaktadır. Hastaların bu meseleleri küçümsememesi ve kendi başlarına tedavi yollarına başvurmamaları gerekmektedir. Bu sıkıntılar için kesinlikle uzman bir tabibe danışılmalıdır.
Diyabet Hastalığında Ayak Bakımı Çok Önemli!
Ayakta görülen rahatsızlıkların vaktinde fark edilememesi, bir yandan enfeksiyonun ilerlemesine neden olurken, öteki yandan kan şekerini kötüleştirebilmektedir. Diyabet hastalarının bu durumun önüne geçebilmesi ve ayak sıhhatlerini koruyabilmeleri için dikkat etmeleri gereken noktalar şu haldedir:
1- Ayaklar her gün denetim edilmelidir. Cilt renginde değişiklik olup olmadığına, taban, parmak ortaları ve üst kısmına bakılmalı, alt kısımlar rahat görülemiyorsa ayna kullanılmalı ya da aile bireylerinden yardım istenmelidir.
2- Ayakta yara, çatlak, kabarcık ve nasır varlığı denetim edilmelidir. Ayakta nasır olursa kesici aletle müdahalede bulunulmamalı, çabucak bir doktora başvurulmalıdır.
3- Önemli yanıklarla karşılaşmamak için ayaklara sıcak su torbaları yahut öteki ısı kaynakları uygulanmamalıdır.
4-Sigara ayak damarlarını bozan en kıymetli faktörlerden biridir. Sigara içmekten kaçınılmalıdır.
5-Ayağa uygun, sıkmayan, yumuşak, deri ve bez ayakkabılar giyilmelidir. Ayağı zorlayan, önü sivri, yüksek topuklu ayakkabılardan sakınılmalı; yeni ayakkabılar birinci günlerde kısa periyodik giyilip değiştirilmelidir.
6-Denizde ve kumsalda yürürken meskende olduğu üzere kesinlikle terlik kullanılmalıdır. 7- 8-Bağ bahçelerde çıplak ayakla asla dolaşılmamalıdır.
9-Parmak ortası terlik ya da sandalet üslubu ayakkabılardan uzak durulmalıdır.
