Hepatit B ve C virüslerine bağlı nedenlerle her yıl dünyada yaklaşık 1 milyon insanın hayatını yitirdiği göz önünde bulundurulunca halk arasında sarılık olarak bilinen ve pek çok kişiyi etkileyen hastalığın ciddiyeti daha iyi anlaşılıyor. Yalnızca bir hastalığa işaret etmeyen, birçok farklı sebeple ortaya çıkabilen sarılık nedir, belirtileri nelerdir, kimler aşı olmalıdır?
Sarılık Nedir?
Hücrelere oksijen taşıyan, kana rengini veren ve alyuvarların (kırmızı kan hücreleri) temel yapısını oluşturan hemoglobin, yıkıldığı takdirde bilirubine dönüştürülüyor. Sarılık, kandaki bu bilirubin miktarının artması sebebiyle göz akı, deri ve mukozaların sarı rengini alması olarak tanımlanıyor. Genelde A, B, C, D ve E virüsleri neden oluyor. Dışkı ile kirlenmiş su ve besin maddelerinin ağızdan alınması, virüslü yüzeylere dokunduktan sonra ellerin ağza götürülmesi en sık rastlanan bulaşma yolları arasında. Ayrıca, kan yolu ve cinsel ilişki, doğum esnasından anneden bebeğe geçme ya da steril ortamda yapılmayan ameliyatlar nedeniyle de bulaşabiliyor.
Sarılık Belirtileri
Sarılık nedir sorusunun cevabını ayrıntılı şekilde verdiğimize göre öne çıkan belirtilerini de öğrenmeye başlayabiliriz. 6 haftadan 6 aya kadar uzayan kuluçka süresi olduğu da unutulmamalıdır.
- Gözlerde ve ciltte sararma
- Ateş
- Bitkinlik hissi ve iştahsızlık
- Kaşıntı
- Kilo ve iştah kaybı
- Karın ağrısı
- Dışkıda açık, idrarda koyu rengin gözlemlenmesi
Yukarıdaki sarılık belirtileri ile bir sağlık kuruluşuna başvuran hastalar, idrardaki bilirubin miktarını ölçen testi yaptırarak kesin sonucu öğrenebiliyorlar.
Göz ve ciltte sararma haricinde de pek çok belirtisi var.
Sarılıktan Korunmanın Yolları
Siroz ve karaciğer yetmezliği gibi çok ciddi sağlık sorunlarının yanı sıra kalıcı hasarlara da neden olabilen sarılık, tüm toplumun bilinçli olup kendini koruması gereken bir problem. Elleri sık sık yıkamak, yiyecek ve içecekleri dikkatlice temizlemek, kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmamak, aşı olmak, bağışıklık sistemini zayıflatan zararlı alışkanlıklardan uzak durmak gerekiyor. Bu tavsiyelere uygun hareket ederek sadece sarılıktan değil, daha pek çok hastalığa neden olabilen virüsten korunmak mümkün.
Hepatit B Aşısı
İlk dozunun doğumdan sonraki 24 saat içinde yapılması önerilen Hepatit B aşısı, sarılık hastalığından korunmak için büyük önem taşıyor. Peki özellikle kimler Hepatit B aşısı olmalıdır? Riskli işlerde çalışanlar, partneri Hepatit B olanlar, sağlık çalışanları, yurtta yaşayan öğrenciler, karaciğer ve böbrek hastalığı ya da HIV pozitif kişiler aşı konusunda çok daha duyarlı olmalıdır. Özellikle bağışıklık sistemini güçsüzleştiren kronik hastalıklarla mücadele eden kişiler çok daha dikkatli davranmalı, aşının bambaşka hastalıkların ortaya çıkmasını engelleyen en güçlü yol olduğunu aklından çıkarmamalıdır.
