Böbrek yetmezliği, böbreklerin vücudun düzenli işlevlerini sürdürebilmesi için gerekli olan fonksiyonları yerine getirememesi durumu. Akut veya kronik olarak iki şekilde karşımıza çıkabiliyor. Medipol Üniversitesi Çamlıca Hastanesi’nden Prof. Dr. Şehmus Özmen böbrek yetmezliği belirtileri, nedenleri, teşhisi, evreleri ve tedavisine dair merak edilenleri anlattı.
Böbrek yetmezliği nedir?
Böbreklerin, ana görevleri olan vücutta üretilen atık maddelerin idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırılması işlemini yapamadığı durumlar böbrek yetmezliği olarak tanımlanır.
Böbrek yetmezliği türleri nelerdir?
Böbrek yetmezliği kalıcı (Kronik) veya geçici (akut) olabilir.
Böbrek yetmezliği belirtileri neler?
En sık belirtileri idrarda azalma, bacaklarda şişlik, idrarda köpüklenme, gece idrara çıkma, dirençli kaşıntı, iştahsızlık, bulantı, kusma, kansızlık, nefes darlığı, yan ağrısı ve dirençli kan basıncı yüksekliğidir. Özellikle kronik böbrek yetmezliği belirti vermeden de ilerleyebilir.
Böbrek yetmezliği neden olur?
Genetik hastalıklar, taş hastalıkları, infeksiyon, tümörler, kistik hastalıklar böbrek yetmezliğine sebep olabildiği gibi toplumda yaygın görülen diyabet, hipertansiyon, romatizmal hastalıkları sebep olabilirler. Kanser, romatizma ve diğer hastalıkların tanısında kullanılan yöntemler veya tedavisi için kullanılan ilaçlar da akut veya kronik böbrek hastalıklarına neden olabilmektedir. Uzun süre susuz kalmak ve ishal, kusmaya bağlı sıvı kaybı, kanama, göçük altında kalmak, ağır yanıklar, ani bayılma, düşük tansiyon, kalp yetmezliği, radyolojide kullanılan kontrast maddeler, ağrı kesici ilaçlar gibi birçok neden de akut böbrek yetmezliğine neden olabilir.
Böbrek yetmezliği teşhisi nasıl konur?
Basit kan ve idrar testleri ile ultrason görüntüleme çoğu böbrek hastalığı tanısı için yeterlidir. Sintigrafi, anjiografi, MR, BT ve böbrek biyopsisi bazı hastalarda gerekli olabilir.
Böbrek yetmezliği evreleri nelerdir?
Akut böbrek hasarı hafif, orta ve ağır olmak üzere 3 evre, Kronik böbrek hasarı 5 evreye sahiptir
Evre 1-2: Hafif böbrek hastalığı
Evre 3: Böbrekte orta derecede hasar vardır. Böbreğin süzme işlevi, 30-59 ml/dakika
Evre 4: Böbrekte şiddetli hasar artı süzme işlevi, 15-29 ml/dakika arasında
Evre 5: Böbreğin süzme işlevinin ileri derecede bozulduğu (<15 ml/dakika) ve diyaliz veya böbrek nakli tedavisinin gerektiği son evre
Böbrek yetmezliği tedavisi nasıl yapılır?
Akut böbrek yetmezliği, etkeni ortadan kaldırma, destek tedavileri ve geçici diyaliz tedavileri ile düzelir. Kronik böbrek yetmezliğinde ise amaç son döneme gidişi engellemedir. Son dönem hastalarında ise tedavi böbrek- nakli, hemodiyaliz ve periton diyalizidir.
Böbrek yetmezliği tedavi edilmezse ne olur?
Son dönem böbrek yetmezliği hastası tedavi edilmediği taktirde üremiye bağlı bilinç kaybı, metabolik asidoz veya elektrolit dengesizliklerine bağlı kardiyak sorunlar veya sıvı yüklenmesine bağlı solunum yetmezliği gibi nedenlerle kaybedilirler.
Böbrek yetmezliğinde beslenme nasıl olmalı?
Yeterli su tüketimi, tuz tüketimini azaltılması, yüksek proteinden sakınılması tüm böbrek hastalarına önerilir. İleri kronik böbrek hastalarında ise potasyum ve fosfor kısıtlanması önemlidir. Diyaliz hastalarında ise su alımının da kısıtlanması gereklidir.
