Sağlıklı bir gülüş için yapmanız gerekenler aslında çok basit. Ancak küçük bir ihmal, onarımı zor sonuçlar doğurabiliyor. Bu yüzden ağız ve diş sağlığına bebeklik çağından başlanması gerekiyor. Diş Hekimi Nurdan Güzeltepe’ye sağlıklı bir ağız için bebeklikten itibaren yapılması gerekenleri sorduk.
Ağız ve diş sağlığı nasıl olmalı?
Ağız, sadece diş, diş etleri ve bunları destekleyen dokulardan değil, dil, dudaklar, alt-üst çene ve kasları kapsayan bir yapıya sahip. Ağız ve diş sağlığı demek, bütünüyle ağzın sağlığından bahsetmek demek. Dişlerin üzerinde çürük, plak bulundurmayan, diş çevre dokularında hastalıklı bir durum olmayan, kokusuz ağız sağlıklı ağız olarak tanımlanıyor. Kişiler,
dişlerini düzenli fırçalayarak, diş ipi kullanarak ve alkolsüz ağız gargaralarıyla gargara yaparak ağız sağlıklarını koruyabilirler.
En sık karşılaşılan sorunlar neler?
En yaygın iki hastalıklı durum diş çürükleri ve diş eti iltihaplanmaları olarak karşımıza çıkıyor. Diş ve diş eti hastalıklarının nedeni yüzde 90 mikrobiyal dental plaktan dolayı oluşuyor. Mikrobiyal dental plak, mikrop ve gıda artıklarının dişler üzerinde birikmesiyle oluşan ince tabakaya verilen isim. Bu plak 8-10 saat içinde olgunlaşıyor ve içindeki mikroorganizmalar çürüklere ve diş eti hastalıklarına sebep olan toksinleri üretmeye başlıyor. Bu nedenle diş yüzeyinden ve dişler arası yüzeylerden uzaklaştırılması gerekiyor. Bu yüzden günde
üç kere fırçalama tavsiye ediyoruz. Ancak etkin bir şekilde iki kere fırçalama yapmak da yapılan araştırmalarda yeterli bulundu. Plak yapışkan olduğundan dolayı fırçalamak
ve arayüz temizliği için de diş ipi kullanmak gerekiyor. Dili fırçalamak ve ağız gargaralarıyla gargara yapmak da yardımcı yöntemler olarak biliniyor. Bunun yanında diş hekiminizi altı
ayda bir düzenli olarak ziyaret etmelisiniz. Beslenme alışkanlıklarınız da ağız ve diş sağlığınız için önem taşıyor. Çay ve kahve gibi içecekleri mümkün olduğunca az tüketmek gerekiyor. Çünkü bu tür içecekler ağızda bazı mikroorganizmaların üremesini artırıyor. Şekerli gıda tüketimi de az seviyede olmalı.
Diş kontrollerine kaç yaşından itibaren başlamalı, yaşa göre rutin kontroller nasıl planlanmalı?
İlk diş çıktığı anda ağız sağlığı kontrollerine başlamak gerekiyor. Aynı zamanda anne tarafından ağız temizliği işlemine de başlanmalı. 3-6 yaş arasında yılda iki kere çürük kontrolü, hijyen kontrolleri ve düzenlenmesi diş hekimi tarafından yapılmalı. Yedi yaşında ortodontik muayene yapılmalı, dokuz yaşına kadar olan dönemde daimi dişlere koruyucu tedaviler
uygulanabilir. Eğer gerekli görülürse 10-14 yaş aralığında tel tedavilerine başlanıyor.
Ağız içindeki hangi belirtiler dikkate alınmalı, ne zaman diş hekimine başvurulmalı?
Rutin kontroller dışında diş hekiminize; sıcak-soğuk hassasiyeti, diş etlerinizde kanama (fırçalarken ya da kendi kendine), özellikle baş boyun bölgesinde travmaya maruz kalınan durumlarda, şiddetli diş ağrılarında, dişlerinizde gözle görebildiğiniz çürüklerde-renk değişimlerinde, diş kırılmalarında, ağız kokusu şikayetlerinizde, ilgili tıp birimlerince tedavi edilemeyen kulak-baş ağrılarında başvurabilirsiniz.
Gece ağrısıyla baş edin
“Diş ağrılarının genellikle gece olmasının sebebi, yatar pozisyondayken yer çekimi kuvveti azaldığından diş içinde bulunan sinirlere giden kan basıncının artmasıdır. Aynı zamanda beyni meşgul eden günlük işler olmadığı için ağrının daha şiddetli algılanmasıdır. Bu gibi durumlarda öncelikle sakinliğimizi koruyup evde yapabileceklerinize odaklanın. Öncelikle dişler fırçalanabilir. Bazı durumlarda dışardan soğuk uygulaması ya da ağız içi soğuk çalkalama ağrıyı hafifletebilir, bazı durumlarda da tam tersi sıcak ya da ılık uygulama ya da çalkalama iyi gelebilir. Deneme yapılabilir, zarar vermez. Şişlik oluşmuşsa eğer, ağız dışından soğuk kompres faydalı olur. Asla ilaç (aspirin herhangi bir tablet vs.) alkol ya da kolonya diş üzerine ya da içine konulmamalı. Sadece çok çaresiz kalınan durumlarda ağrı kesici özelliğinden faydalanılan karanfil yağı, bir küçük pamuğa emdirilip fazlası alınıp, dişte oluşmuş olan bir oyuk varsa içine konulabilir. Karanfil yağı yoksa bir karanfili zeytinyağının içine koyup, ezip, pamuğa emdirilip aynı işlem yapılabilir. Yatar pozisyon ağrıyı şiddetlendirdiği için yastık yükseltilebilir. Çok fazla ağrı kesicilere ya da antibiyotiklere yüklenilmemeli. En kısa zamanda diş hekimine başvurup sorun çözülmeli.”
