6 ay ile 3 yaş arasındaki çocuklarda sık görülen krup, bir virüsün neden olduğu bir üst solunum yolu enfeksiyonu. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uz. Dr. Seda Günhar Duman krup hastalığı belirtileri, nedenleri, teşhisi, tedavisi ve korunma yollarına dair merak edilenleri anlattı.
Krup nedir?
Krup, genellikle virüslerin neden olduğu ses telleri ve nefes borusunun şişmesine neden olan bir enfeksiyondur. Krupun belirgin belirtileri, havlama benzeyen metalik tarzda öksürük, boğuk bir ses ve çocuğunuz nefes aldığında tiz bir ciyaklama veya ıslık sesidir (bu ıslık sesine stridor adı verilir).
Krup en sık 6 ay ile 3 yaş arasındaki çocuklarda görülür, ancak her yaşta çocuk krup olabilir. (Nefes borusu büyüdükçe şişmenin nefes almayı kısıtlama olasılığı azalır o yüzden büyüdükçe görülme sıklığı azalır.) Hastalık en sık sonbaharda ve kışın başlarında ortaya çıkar ve erkek çocuklarda kızlara göre biraz daha sık görülür.
Krup hastalığının nedeni nedir?
Viral krup: En yaygın krup türüdür. Ses telleri ve nefes borusundaki viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bu virüsler insan parainfluenza virüsü ve influenza (grip) virüsüdür, ancak diğer virüsler (solunum sinsityal virüsü, adenovirüs, rinovirüs ve enterovirüs gibi ) de krupu tetikleyebilir. Son zamanlarda COVID-19 virüsü taşıyan çocuklarda krup geliştiğine dair raporlar vardır.
Spazmodik krup: Alerji, reflü veya solunan tahriş edici maddeler (duman gibi) spazmodik krupa neden olabilir. Çocuğunuzda spazmodik krup varsa, gece yarısı kısık bir sesle ve hırıltılı bir sesle uyanabilir. Spazmodik krup genellikle alerji veya reflü ilaçlarıyla iyileşir.
Krup belirtileri nelerdir?
Çocuğunuzda viral krup varsa, önce soğuk algınlığı (burun akıntısı, burun tıkanıklığı, gözlerde yaşarma, hafif ateş) semptomları olabilir, ardından belirgin bir öksürük gelişebilir. (Spazmodik krup, soğuk algınlığı belirtileri olmadan ortaya çıkar.)
Krup hastalığının yaygın belirtileri şunlardır:
- Havlayan tarzda öksürük; Krup boğazı ve ses tellerinin şişirdiğinden çocuğunuzun öksürüğünün sesini değiştirir. Çocuğunuzun köpek havlaması gibi ses çıkaran çok boğuk, derin bir öksürüğü varsa, muhtemelen kruptur.
- Gürültülü nefes alma. Çocuğunuz nefes almakta zorluk çekiyor olabilir.
- Boğuk ses
- Ateş (viral krup, genellikle spazmodik krup değil)
- Çocuğunuzda ayrıca hastalığa neden olan virüse bağlı olarak konjonktivit , döküntü ve/veya şişmiş lenf düğümleri gelişebilir.
Krup hastalığı nasıl bulaşır?
Çocuklarda krup hastalığına neden olan virüsler genellikle kalabalık yerlerde bulaşır. Ortamda bulunan hastanın öksürmesi veya hapşırmasıyla damlacıklar havaya saçılır ve hastalık bir çocuktan diğerlerine geçer.
Krup hastalığı ne kadar sürer?
Krup semptomları genellikle geceleri kötüleşir ve genellikle ilk birkaç gecede en kötü hale gelir. Semptomlar genellikle 3 ila 5 gün içinde azalır, ancak bu bir hafta sürebilir. Çocuğunuzun krup hastalığı alerji veya reflü sonucu oluşmadığı sürece buna neden olan virüs bulaşıcıdır, bu nedenle semptomlar ortadan kalkana kadar onları evde tutun.
Krup hastalığının tanısı nasıl konulmaktadır?
Krup hastalığı tanısında çocuğun öksürük şekli önemli bir ipucudur. Ancak şikayetler başladığında mutlaka uzman yardımı alınmalıdır. Öksürük o kadar belirgindir ki doktorunuz muhtemelen sadece çocuğunuzu dinleyerek bunun krup olup olmadığını anlayabilir. Doktor, hasta öyküsünü aldıktan sonra gerçekleştireceği muayene ile kesin teşhisi koymaktadır.
Krup hastalığının tedavisi nasıldır?
Krup tedavisinde antibiyotikler genellikle kullanılmaz. Çünkü krubun nedeni bakteriler değildir. Çocuğunuza yardımcı olabilecek ilaçlar vardır. Bunlar;
- Reçetesiz ağrı kesiciler: Çocuğunuzun ateşi varsa ve rahatsızsa ona doktorunuzun tavsiyesi ile basit ağrı kesiciler verilebilir.
- Steroidler: Bunlar bazen şişliği azaltmak ve çocuğunuzun daha kolay nefes almasına yardımcı olmak için doktor tarafından reçete edilir.
- Buhar, oksijen ve serum: Çocuğunuzda ciddi bir krup vakası varsa, solunum yollarının şişmesini azaltmaya yardımcı olmak için ona oksijen, solunan bir ilaç veya steroid verilebilir. Eğer beslenme ve solunum sıkıntısı fazla ise hastane yatışı ve serum gerektirebilir.
Çocuğunuza krup tanısı konulduğunda doktorunuza danışmadan öksürük ilacı vermeyin. Bu ilaçlar boğazındaki ödemi etkilemez ve öksürüğü durdurarak balgam çıkarmasını zorlaştırabilir.
Çocuğumun krup hastalığına yakalanmasını nasıl önleyebilirim?
- Çocuğunuza ellerini sık sık sabun ve su ile yıkamasını gerektiğini anlatın.
- Çocuğunuzu solunum yolu enfeksiyonu şikayetleri olan herkesten uzak tutun.
- Toplumla kapalı alanlarda yakın temastan kaçının.
- Çocuğunuzun 6 aydan büyük olması durumunda her yıl grip aşısı yaptırın.
- Ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı korunmaya yardımcı olmak için çocuğunuzun tüm aşılarını tam olduğundan emin olun.
