Endodonti terimi; Yunanca “Endo” (içinde) ve “odont” (diş) kelimelerinden türemiştir. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Endodonti Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Gündoğar, endodontiye dair merak edilenleri anlattı.
Endodonti nedir?
Endodonti; diş, diş kökleri ve çevre dokularındaki hastalıkları teşhis edip bu hastalıkların nedenini, önlenmesini ve tedavisini konu edinen diş hekimliğinin anabilim dallarından biridir.
Hangi diş hastalıkları için endodonti bölümüne gidilir?
Kök kanal tedavisi, dişin mine ve dentin tabakalarının altında bulunan pulpa olarak adlandırılan, dişin canlılığını sağlayan damar ve sinir topluluğunun zarar gördüğü veya yaralandığı kendini yeniden tamir edemez duruma geldiği, canlılığını kaybettiği (nekroz) durumlarında uygulanır. Diş ağrısının, diş apselerinin, şiddetli sıcak-soğuk hassasiyetinin, renklenmiş dişlerin ve travma sonucu zarar gören dişlerin tedavisi endodontik tedavi kapsamına girer.
Kök kanal tedavisi iltihaplı veya ölü diş pulpasının kök kanallarından çıkartılması, steril edilip temizlenmesi ve bu boşluğun sağlığa zararlı olmayan inert bir maddeyle tam olarak doldurulması işlemidir. Derin çürükler sonucu pulpa (damar sinir paketi) kendini iyileştiremez ve enfeksiyon kök ucuna kadar ulaşabilir. Böyle bir dişe kanal tedavisi uygulanmazsa ileri dönemde dişin kök ucunda iltihap oluşumuna sebep olur ve çene kemiğine zarar verebilir. Cerrahi müdahale veya dişin çekilmesi gerekebilir.
Özetle endodontik tedavi (kök kanal tedavisi) de amaç sağlığı bozulan bir dişin tedavi edilerek tekrar ağızda estetik ve fonksiyonel bir şekilde tutulmasını sağlamaktır.
Endodonti tedavisi nedir?
Hastalar çoğu zaman şiddetli ağrı ile diş doktorlarına başvururlar. Kullanılan lokal anestezikler ve modern anestezi teknikleri sayesinde hastalarımızın endodontik tedavileri (kök kanal tedavileri) ağrısız ve son derece konforlu bir şekilde sonlandırılır. Kanal tedavisi seansları ve süreleri gelişen teknoloji uyum sağlayarak görüntüleme yöntemlerinin gelişmesi, rotary (döner alet) sistemlerin kullanılması, ultrasonik cihazlar ve kök kanallarının dolumu sırasında kullanılan cihazlar ve malzemeler sayesinde bazı özel vakalar dışında tek seansta bitirilebilmektedir. Ortala süresi 40-45 dakika sürmektedir. Ciddi kemik enfeksiyonu, inatçı iltihap ve apse olmayan durumların çoğunda kanal tedavisi tek seansta bitebilmektedir. Ayrıca hastanın genel sağlığı ve sistemik durumu da tedavinin seansları üzerinde etkili olabilmektedir. Ama geçmeyen enfeksiyonlar ve kök kanallarının temizliğini tam olarak sağlayamadığımız durumlarda iki seansta da kök kanal tedavilerini tamamlayabiliyoruz.
Endodonti tedavisi nasıl yapılır?
Kanal tedavisini takiben, dişte birkaç gün hassasiyet veya dişin üzerine basıldığında yani çiğneme esnasında ağrı oluşabilir. Kesinlikle aşırı ve şiddetli ağrı olmaz. Bu kanal tedavisi sonrası oluşan normal bir durumdur. Travma ve kanal tedavisinden sonra bazen dişler kahverengi, pembe veya gri renk alabilirler. Renk bozukluğunun nedeni travma ise dişe önce kanal tedavisi yapılır; daha sonra beyazlatma işlemi uygulanır. Renk değişikliği kanal tedavisinden sonra ortaya çıkmışsa diş, röntgen çekilerek incelenir. Eğer kanal tedavisinde sorun yoksa beyazlatma yapılır, aksi takdirde önce kanal tedavisi yenilenir ve daha sonra beyazlatma yapılır. Kanal tedavisi yapılan bir dişte ileride bir problem olursa diş çekilmeden tekrardan tedavi edilebilmektedir. Kanal tedavisi tekrarlanabilen bir işlemdir. ‘’Retreatment” dediğimiz kanal tedavisi yenileme işlemini sıklıkla uygulayabilmekteyiz. Kanal tedavisinin başarısız olduğu durumlarda, kanal dolgusu boşaltılıyor, kök kanalları tekrar şekillendirilip dezenfekte ettikten sonra tekrar doldurabiliyoruz. Yani kanal tedavisi başarısız olursa dişi kurtarmak için elimizde hala etkili yöntemler bulunmaktadır.
Endodonti uzmanı tarafından doğru yöntem uygulanan kanal tedavilerde başarı oranı %98’e varmaktadır. Kanal tedavisi ülkemizde ve dünyada bütün diş hekimleri tarafından uygulanabilen bir tedavidir. Bu konuda lisansüstü eğitim yapmış kişilere endodontist denir. Serbest diş hekimleri endodontistlerle işbirliği içinde çalışırlar ve gerekli gördüklerinde yardım isteyerek hastalarını en iyi şekilde tedavi görmelerini sağlarlar.
