Annelerin, bebeklerinde en sık gözledikleri durumların başında burun tıkanıklığı geliyor. Burun tıkanıklığının nedenleri çok çeşitlidir. Amerikan Hastanesi Yenidoğan ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Gamze Demirel bebeklerde burun tıkanıklığına dair merak edilenleri detaylıca anlattı.
Bebeklerde burun tıkanıklığı neden olur?
Bebeklerde burun tıkanıklığının birçok sebebi olabilir. Yenidoğanlarda burun delikleri daha dardır ve salgılarla daha kolay tıkanabilir. Soğuk algınlığı, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları veya alerji gibi hastalıklar da burun tıkanıklığına yol açabilir. Ayrıca havadaki nem oranının azalmasıyla birlikte bebeklerin burun içi kuruyabilir ve nefes almada zorlanabilirler. Yenidoğan bebeklerde yaşamın ilk günlerinde burun boşlukları ve solunum yolunu anne karnındayken dolduran amniyon sıvısı henüz tamamen atılmamış olduğu için tıkanıklık görülebilir.
Bebeklerde burun tıkanıklığını tetikleyen faktörler neler?
- Bebekler soğuk algınlığı ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarına daha duyarlıdır. Burun tıkanması da bu gibi durumlarda sıkça gelişir.
- Yapısal olarak da diğer yaş gruplarına göre burun deliklerinin daha dar olması nedeniyle sekresyonlarla daha hızlı tıkanabilir.
- Daha büyük bebeklerde polen, toz ve küf sporları da burnun tıkanmasını kolaylaştırır. Özellikle küflü ortamlar ciddi alerji sorununa yol açabilir.
- Evlerde bulunan akarlar da alerjik tetikleyicilerdir. Kedi ve köpek gibi evcil hayvanlar da alerjiye neden olabilir.
- Diğer bir tetikleyici ise, bebeğin parfüm gibi ağır kokulara maruz bırakılmasıdır.
Bebeklerde burun tıkanıklığı nasıl geçer?
- Tuzlu su içeren (serum fizyolojik) burun spreyleri veya damlaları bebeğin burun mukozasını nemlendirerek mukusun daha kolay atılmasını sağlar.
- Aspiratör kullanılarak bebeklerin burun delikleri açılabilir. Farklı çeşitlerde aspiratörler bulunmaktadır. Aspiratör kullanırken çekim gücünün fazla olmamasına dikkat etmek gerekir, çok güçlü bir çekim yapmak bebeğin burun içi mukozası için zararlıdır.
- Bebeğin kaldığı odadaki nem miktarının düşük olması da burun tıkanıklığına neden olabilir. Bunun için oda sık sık havalandırılmalıdır. Oda sıcaklığı ise 24 dereceyi geçmemelidir. Hava nemlendirici cihazlar da burun tıkanıklığının giderilmesine yardımcı olur.
- Tıkanıklığı geçirmek için uygulanabilecek olan diğer bir yöntem de, bebeğin yastığını yükseltmektir. Yastığın biraz daha dik pozisyonda olması bebeğin nefes alışını kolaylaştırır.
- Bebeğin başına masaj yapmak da seçenekler arasındadır.
- Sıcak banyonun sağladığı sıcak ve nemli hava buharı da burun tıkanıklığına iyi gelebilir. Ancak sıcaklığın fazla yüksek olmamasına özen gösterilmelidir. Aksi takdirde bebeğin cildinde tahriş meydana gelebilir.
Bebeklerde burun tıkanıklığı nasıl açılır?
Tuzlu su içeren burun damlaları, nazal aspiratör kullanımı, buhar terapisi, odanın nemlendirilmesi, burun ve yanak bölgesine yapılacak hafif masaj burun tıkanıklığını açmak için uygulanabilecek yöntemlerdir.
Bebeklerde burun tıkanıklığını açmak için serum fizyolojik nasıl kullanılır?
- Serum fizyolojik uygulayacak kişi ellerini iyice yıkar.
- Bebek sırt üstü yatırılır. Bebeğin başı bir yana çevrilerek serum fizyolojik damla veya spreyin ucu burun deliğine yerleştirilir ve nazikçe damlatılır. Mukozaların boşalabilmesi için bebek dik pozisyona veya yüzüstü pozisyona alınarak burnu silinir.
- İşlem diğer burun deliği için de tekrarlanır.
- Yeterli gelmezse sonrasında aspiratör kullanılarak burundaki fazla mukus temizlenir.
Serum fizyolojik kullanmanın zararları var mı? Yanlış kullanılırsa ne gibi sorunlara yol açabilir?
Genel olarak bebeklerde buruna serum fizyolojik kullanımının zararlı bir etkisi yoktur. Ancak bazı durumlarda dikkatli olunmalıdır:
- Serum fizyolojik kullanırken steril bir çözelti olduğundan emin olunmalıdır. Kullanılan malzemeler temiz ve steril olmalıdır. Kontaminasyon durumunda enfeksiyonlar olabilir.
- Kullanım sıklığı günde birkaç kezden fazla olmamalıdır. Aşırı sıklıkta ve uzun süreli kullanım burun mukozasını kurutabilir ve tahrişe neden olabilir. Bu nedenle doktorun önerdiği sıklıkta kullanılmalıdır.
- Yanlış uygulamalar sonucu sıvının orta kulağa kaçması kulak enfeksiyonlarına yol açabilir.
Serum fizyolojik burun tıkanıklığını açmak için mutlaka doktor önerisiyle bilinçli kullanılmalıdır.
Burnu tıkalı olan bebek nasıl yatırılmalı? Daha rahat bir uyku için neler yapılabilir?
Solunum işlevinin yerine getirilmesi için burun açıklığı çok önemlidir. Burun havayı ilk önce filtreler ve biraz ısıttıktan sonra akciğerlere gönderir. Burnun tıkalı olması hava akışının yapılmasına engel olur. Böyle bir durumda ağız yoluyla nefes alınmaya başlanır, bu da enfeksiyonları artırır.
Bebeklerin burnu tıkandığında rahat uyumaları çok zordur. Bütün bir gece boyunca ağlayabilir ve nefes almakta güçlük çekebilirler. Sürekli ağızlarından nefes alıp vermeleri bu durumun en önemli belirtisidir. Bebeklerde burun tıkanıklığı olduğunda bebeği doğru bir pozisyonda yatırmak solunumu kolaylaştırabilir. Böyle durumlarda bebeğin sırt üstü veya yan yatırılması bebeğin daha rahat solumasına yardımcı olabilir. Sırt üstü yatırılırken başının ve gövdesinin altına biraz destek ekleyerek başının yükseltilmesi bebeği rahatlatacaktır.
Hangi durumlarda doktora gidilmelidir?
Bebeklerde burun tıkanıklığı basit bir durum olsa da, bazı durumlarda doktora başvurmak önemlidir. Bebeğinizde solunum zorluğu, yeterli beslenememe, ateş, öksürük, hırıltı gibi bulgular varsa, tıkanıklık uzun süre devam ediyorsa veya bebeğin sağlığıyla ilgili herhangi bir endişe varsa, doktora gidilmelidir.
