Güneşin
yüzünü daha fazla göstermeye başladığı bugünlerde, açık havada geçirilen süre
de artıyor. Ancak bitki polenlerinin ve küflerinin rüzgarla dağılması, birçok
kişide saman nezlesi olarak bilinen polen alerjisinin ve alerjik astımın
tetiklenmesine neden oluyor. Alınacak basit önlemlerle alerjilerin etkilerini
en aza indirmek mümkün olabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları
Bölümü’nden Prof. Dr. Metin Özkan, saman nezlesi ve etkilerinden korunma
yolları hakkında bilgi verdi.
Bebeklik
döneminde sigara dumanına maruz kalan bireylerde alerji riski artıyor
Alerji
genetik olarak aileden gelen bir durumdur. Alerjiler çoğunlukla normal
insanlarda reaksiyona neden olmayan polen, küfler, tozlar, hayvanlar, gıda ve
ilaçlar gibi genellikle organik bazı etkenlere karşı ortaya çıkar. Yılın bu
döneminde en çok görülen alerjiler; alerjik rinit ve alerjik astımdır. Alerjik
hastalıklar çoğunlukla birbiriyle ilişkilidir. Bahar aylarında sık görülen ve
saman nezlesi olarak adlandırılan polen alerjisi olan kişilerin dörtte biri
astıma eğilimlidir. Ayrıca astımlıların neredeyse tamamına yakınında sürekli devam
eden nezle ve sinüzit hali görülebilir. Polen alerjileri açısından riskli
grupta yer alan diğer kişiler; egzama hastaları, alerjenlerin yoğun olduğu
ortamlarda yaşamak veya çalışmak zorunda olan kişiler ve doğum sonrası ilk
yıllarda sigara dumanına maruz kalanlardır. Alerjik kişiler olarak
değerlendirilen bu kişilerde polenlerin yoğun olduğu dönemlerde hapşırma,
gözlerde ve burunda kaşıntı, sulanma, kızarma, nefes darlığı, hırıltılı solunum
ve öksürük yakınmaları ortaya çıkar. Alerjilerin hayata etkileri şu şekilde
sıralanabilir:
Yaşam
kalitesinin azalması: İş ve okul başarısını
ve üretkenliği ciddi oranda azaltır.
Uykusuzluk:
Uykuya dalmada ve devam ettirmekte
sıkıntı yaşanmasına buna bağlı olarak yorgunluğa ve bitkinliğe neden olur.
Astım
belirtilerinin artması: Öksürük
ve nefes alıp verirken dışarıdan duyulan ıslık sesi gibi sesin artmasına yol
açar.
Sinüzit:
Uzun süre devam eden burun tıkanıklığı,
sinüs enfeksiyonlarını tetikleyebilir.
Kulak
enfeksiyonları: Özellikle çocuklarda orta
kulak iltihaplanmasına neden olabilir.
Tedavinin
ilk adımı alerjenlerden uzak durmak
Polen
alerjilerinin tanısında; hastanın muayenesi ve şikayetlerinin ortaya çıkış
şekli zamanı, süresiyle ilgili sorulara vereceği yanıtlar yol gösterici
olmaktadır. Buna ek olarak kesin tanı için alerji testi gerekli olabilir. Bu
testlerden biri, sırt veya kolun iç kısmına en sık alerjiye neden olan
maddelerden yapılmış sıvı test maddelerinin deri çizilerek çok az miktarda
sürülmesiyle yapılan deri testidir. Kişi alerjik ise derisi kabarıp kızarır.
Bunun yanı sıra kan testiyle de kişinin alerjik olup olmadığı belirlenebilir.
Alerjik yapıdaki kişilerde kanda o alerjene karşı koruyucu antikor denilen
maddeler oluşur. Kan örneğinden bu antikorlar (IgE) saptanabilir. Tedavide ilk
yapılması gereken şey şikayetlere neden olan maddelerden uzak durmaktır. Bu
yeterli olmuyorsa doktor kontrolünde kortizon içeren burun spreyleri,
antihistaminikler, ödem giderici tablet ve spreyler ve kortizon hapları
kullanılabilir. Ayrıca sinüslerin steril tuzlu su ile yıkanması kolay ve ucuz
bir yöntemdir.
Alerji
ve astım ataklarını azaltmak için alınabilecek önlemler:
– Yağmursuz kuru havalarda rüzgar
varsa dışarıya çıkılmamalıdır. Dışarı çıkmak için havadaki polenleri
temizleyen yağmur sonrası tercih edilmelidir.
– Alerjenlerin havaya karışımına
neden olan çim biçme, yabani ot temizleme gibi bahçe işlerinden uzak
durulmalıdır.
– Dışarıda giyilen kıyafetler eve
dönünce değiştirilmeli ve duş alarak derideki ve saçlardaki alerjenler temizlenmelidir.
– Yılın bu döneminde çamaşırlar,
havlu ve çarşaflar polenlerin yapışmasını engellemek için dışarıda
kurutulmamalıdır.
– Dışarı çıkarken geniş kenarlı
gözlükler kullanılmadır. Çok alerjik yapıya sahip kişiler ve astım
hastaları alerji maskeleri de kullanabilirler.
– Polen miktarının fazla olduğu
dönemlerde şikâyetler başlamadan alerji ilaçları alınmalıdır.
– Polen miktarının fazla olduğu
günün ilk saatlerinde dış aktivitelerden uzak durulmalıdır.
– Evde ve arabada cam açmak
yerine bakımları düzenli olarak yapılan ve polen filtreli klimalar
kullanılmalıdır.
– Yaşam alanlarının nem oranı düşük tutulmalıdır.
– Ev temizliği HEPA filtresi
içeren vakumlu bir süpürge ile yapılmalıdır.
