Genel olarak portakal suyu içmek, multivitamin almak ve ıslak saçla dışarı çıkmamak gibi tavsiyeler alırız. Bunlar sadece ipuçlarından bazıları ama gerçekten soğuk algınlığından kaçınmanıza yardımcı oluyorlar mı? Yoksa sadece efsaneden mi ibaretler? Gerçekleri yanlışlardan ayırmak için uzmanların görüşlerini sizler için derledik. Uzmanlar, bu kışı burun çekerek geçirmememiz için en iyi ipuçlarını paylaştı.
BU KIŞI SOĞUK ALGINLIĞIYLA GEÇİRMEMEK İÇİN İPUÇLARI
Multivitaminler
Öncelikle multivitaminlerin sizi sağlıklı tutacakları ve hastalanmanızı önleyecekleri iddialarına odaklanan milyarlarca sterlinlik bir endüstri olduğunu belirtelim. Ancak uzmanlar, multivitaminlere güvenmemeniz gerektiğini söylüyor.
Aslında, soğuk algınlığını uzun süredir araştıran Cardiff Üniversitesi’nden Profesör Ron Eccles’e göre, soğuk algınlığınızı önleyecek hiçbir şey yok…
Ayrıca, şişe başına 1000 liranın üzerine mal olabilen hapların, enfekte olduğunuzda yardımcı olacağına dair çok az kanıt olduğunu öne sürüyor.
Prof. Eccles: ‘Multi-vitaminler hakkında çok fazla aldatıcı bilgi var ve hiçbiri soğuğu gerçekten ortadan kaldırmıyor.’
Genellikle yüksek dozda multivitaminlerinde bol miktarda bulunan iki besin olan C ve D vitamini, vücudun enfeksiyonlarla savaşmakla görevli iç ordusu olan bağışıklık sisteminizi güçlendirir.
Özellikle C vitamini söz konusu olduğunda, günlük dozunuzu almak için pahalı tabletlere ihtiyacınız yok.
Takviye endüstrisinin eleştirmenleri, sağlıklı ve dengeli bir meyve, sebze ve kepekli diyetin ihtiyacınız olan tüm besinleri sağladığına inanıyor ve bu durumun multivitamin haplarını gereksiz hale getirdiğini öne sürüyor.
Birmingham’daki Aston Üniversitesi’nden Dr. Duane Mellor şunları söyledi: “Çeşitli meyve ve sebzeler yiyorsanız, yeterince C vitamini alırsınız. Eğer bundan daha fazlasını alırsanız, onu idrar yoluyla dışarı atarsınız.’
Portakal suyu
Her sabah portakal suyu içmek soğuk algınlığına yakalanmanızı engellemez. Ancak uzmanlar, içerdiği C vitamininin iyileşmenizi hızlandırabileceğine inanıyor.
Yetişkinler, bir bardak portakal suyunda bulunan miktarın yarısı kadar, günde yaklaşık 40 mg C vitaminine ihtiyaç duyarlar.
İlaç firmalarının sponsorluğunda çok sayıda deney üzerinde çalışan Profesör Eccles, “Çok yüksek dozlarda C vitamini almanın bir antioksidan görevi görme ve iltihabı azaltma olasılığı var. Ama kanıtlar zayıf.”
2016’da American Journal of Lifestyle Medicine’de yayınlanan, soğuk algınlığıyla savaşmak için C vitamini almayı destekleyen kanıtların bir incelemesi, verilerin ‘C vitamini 0,2 g veya üzerindeki dozlarda tüketildiğinde soğuk algınlığının şiddetini ve süresini azalttığını ortaya koyuyor ancak C vitamininin soğuk algınlığını önlediğine veya iyileşmeyi hızlandırdığına dair çok az kanıt olduğunu söylüyor.
Yağlı balık, kırmızı et, yumurta sarısı ve tahıl gibi yiyeceklerde bulunan D vitamini, raşitizm gibi kemik deformasyonlarına yol açabilir.
Kemikleri, dişleri ve kasları sağlıklı tutmak için iki hayati besin olan vücudunuzdaki kalsiyum ve fosfat miktarını düzenlemeye yardımcı olur.
Vücudunuz ayrıca doğrudan güneş ışığına maruz kaldığında D vitamini üretir.
Ancak Ekim ayından Mart ayının başlarına kadar güneş ışığından yeterince D vitamini alamayıruz. Bu özellikle kuzey yarım kürede yaşayanların etkilendiği bir durum…
Araştırmalar, herkesin sonbahar ve kış aylarında her gün D vitamini takviyesi almasının gerekliliğini gösteriyor.
Sağlık tavsiyesi ve rehberliği sağlayan Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü’ne (NICE) göre, D vitamini bağışıklık sisteminin Covid dahil solunum yolu virüslerine tepkisinde rol oynayabilir. Bu nedenle, D vitamini almak bağışıklık sisteminizi dinç tutabilir.
Islak saç ve soğuk hava
“Soğuk bir kış gününde ıslak saçlarla dışarı çıkmayı göze alıyorsanız, hastalanma ihtimalinizi de artırıyorsunuz demektir. “Yüzyılı aşkın bir süredir anlatılan bu şehir efsanesi, uzmanlar tarafından büyük ölçüde tartışılıyor.
Soğuk algınlığı, grip ve Covid gibi solunum yolu virüsleri, öksürük ve hapşırma gibi vücut sıvıları yoluyla bulaşır.
Bu yüzden büyükannelerinizin uyarılarını gözardı edebilirsiniz, çünkü ıslak saç sizi viral partiküllere karşı daha savunmasız yapmaz.
Profesör Hunter şunları ekledi: ‘Soğuk havalarda olan şey, genellikle insanların içeride daha fazla zaman geçirmesidir ve bu da bulaşma riskini artırır.
180 sağlıklı insanla yapılan çalışmada, gönüllülerin yarısının ayakları soğuk suda 20 dakika boyunca oturdukları ve diğer yarısının ayakkabı ve çoraplarıyla kuru kaldıkları görüldü. Profesör Eccles, ayakları ‘soğutulmuş’ olanların, dört ila beş gün sonra soğuk algınlığı semptomlarının başladığını bildirme olasılığının yüzde 10 daha fazla olduğunu buldu. Ancak virüs bulaştığını doğrulamak için hiçbir tıbbi test yapılmadı.
Tayland’daki Mahidol Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından 2016 yılında yapılan bir başka araştırmada, havalar soğuduğunda bağışıklık sisteminizin zayıfladığını gösteriyor.
Kışın soğuk ve kuru koşullarının, bağışıklık sisteminizin zararlı virüslerle savaşmasını zorlaştırabileceğini, çünkü daha az interferon (bağışıklık sisteminizdeki yabancı patojenlerin istilasını durdurmaktan sorumlu proteinler) ürettiğini öne sürüyor.
Yine de ıslak saçla dışarı çıkmanın sizi üşüteceğine dair bir kanıt yok.
Sıcak içecekler
Sıcak bir bardak çay kesinlikle kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar. Ve araştırmalar, sıcak bir kupanın soğuk algınlığı semptomlarınızı gerçekten hafifletebileceğini öne sürüyor.
Cardiff Üniversitesi Soğuk algınlığı Merkezi’nden Profesör Eccles ve ekibi, bir keresinde rahatlatıcı bir sıcak içecek tüketmenin tıkalı bir burun üzerindeki etkilerini inceledi.
2008 yılında Rhinology dergisinde yapılan bir araştırma, sıcak bir içeceğin burun akıntısı, öksürük, hapşırma, boğaz ağrısı, üşüme ve yorgunluktan anında rahatlama sağladığını buldu. Ancak oda sıcaklığında bir içecek sadece burun akıntısı, öksürük ve hapşırma semptomlarını hafifletti.
Profesör Eccles şunları söyledi: ‘Herhangi bir sıcak ve lezzetli içecek, soğuk algınlığı, özellikle boğaz ağrısı ve öksürük semptomlarının çoğunu giderir.
‘Sıcak frenk üzümü likörü ile bununla ilgili klinik bir deneme yaptık ve bunu gösterdik.
‘Sıcak frenk üzümü olmak zorunda değil; herhangi bir çorba ya da sıcak lezzetli sıvı, tükürük ve mukus salgılanmasını teşvik eder ve iltihaplı boğazı yatıştırır.’
Teori, sıcak içeceğin içindeki buharın mukusu yumuşatıp parçalayarak daha kolay nefes almanıza izin vermesidir. Aynı zamanda boğaz ağrısının şişmesini de azaltır, ancak uzmanlar neden olduğundan tam olarak emin değiller.
Ancak 2017’de soğuk algınlığı için ısıtılmış, nemlendirilmiş hava üzerine bir Cochrane incelemesi, buharın solunmasının mukusu boşaltıp soğuk algınlığı ve virüsleri öldürdüğüne dair çok az kanıt buldu. Yine de Profesör Hunter, nezle olduğunuzda çay içmenin sizi daha mutlu hissettirebileceğine inanıyor.
“Soğuk algınlığı gibi hafif hastalıklarda ne kadar kötü hissetmek sadece fiziksel bir şey değil, aynı zamanda psikolojik faktörleri de var.
‘Ayrıca, ruh halinizi iyileştirirlerse, sizi daha iyi hissettirirler ve iyi bir fincan veya çaydan sonra kim daha iyi hissetmez.’
Tavuk çorbası
Tavuk çorbasının gerçekten onarıcı iyileştirici güçleri var mı, yoksa sadece rahatlatıcı bir plasebo etkisi mi? Bir çorbanın buharı ve sıcaklığı sizi yeniden canlanmış hissettirebilir.
American College of Chest Physicians tarafından 1998 yılında yapılan bir araştırma, rahatlatıcı et suyunun bağışıklık hücrelerimiz üzerindeki etkisini inceledi. Tavuk çorbasının, bir anti-inflamatuar etki de dahil olmak üzere, tıbbi özelliklere sahip bir dizi madde içerebileceğini öne sürdü.
Dr Mellor şunları söyledi: ‘Muhtemelen tavuk çorbasının yardımcı olmasının ana nedeni, nemlendirici olması ve yemesi de kolay olmasıdır.
Sadece tavuk değil; baharatlı çorbaların da şifalı olduğu söylenir.
Diyetisyen, “Aynı etkiye sahip baharatlı köri çorbalarını duymuştum, ancak burnunuz tıkalıysa, biberlerin acılığı burnunuzu biraz temizlemeye yardımcı olur.
