Mide üşütmesi, mide veya bağırsakta virüs, bakteri ve parazitlerin neden olduğu bir sağlık problemi. Bu durum, sindirim sisteminin hassas denge ve fonksiyonlarını etkileyerek kişilere rahatsızlık verebiliyor. Acıbadem Ataşehir Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Soner Dileklen mide üşütmesine dair merak edilenleri anlattı.
Mide üşütmesi nedir?
Mide üşütmesi diğer adı ile Viral gastroenterit, sindirim sisteminin mide ve bağırsaklar bölgesini etkileyen ve genellikle kusma, ishal, karın ağrısı ve krampları, bulantı gibi semptomlara yol açan bir enfeksiyondur. Bazı virüslerin bulaşması sonrası ortaya çıkar.
Mide üşütmesi neden olur?
Viral gastroenterit yani mide üşütmesi enfekte olmuş kişilerin dışkıları veya kusmukları yoluyla yayılır. Bu nedenle, enfekte kişilerle temas, kirli yüzeylere dokunma veya virüs bulaşmış gıdaları tüketme gibi yollarla virüs bulaşabilir.
Mide üşütmesi belirtileri nelerdir?
Mide üşütmesi semptomları genellikle ani başlar ve birkaç gün sürebilir. Mide üşütmesi şikayetleri hasta mikrobu kaptıktan sonra genelde 1-3 gün içinde ortaya çıkar. Şikayetler genellikle 1 veya 2 gün sürer ancak tedbir alınmadığında bazen 10 güne kadar devam edebilir.
En yaygın semptomlar şunlar olabilir:
- İshal: Sulu veya yumuşak dışkılama sıklığının artması.
- Kusma: Bulantı ve kusma hissi ile birlikte olabilir.
- Karın ağrısı ve kramp: Karın bölgesinde rahatsızlık ve ağrı hissedilebilir.
- Bulantı: Mide bulantısı ve kusma hissi.
- Ateş: Hafif ateşli durumlar görülebilir.
Mide üşütmesi tanısı nasıl konur?
Mide üşütmesi tanısı, semptomların değerlendirilmesi, fiziksel muayene, laboratuvar testleri ve bazen görüntüleme çalışmaları gibi yöntemlerle konulabilir. En önemli tanı yöntemi dışkı analizidir. Dışkı örneği analizi ile virüsün varlığı veya diğer enfeksiyon belirteçleri incelenebilir.
Kan örneği alınarak, enfeksiyonun şiddetini ve türünü belirlemeye yardımcı olabilir. Virüs tipi belirlenerek tedavi planlanabilir.
Mide üşütmesi tedavisi nasıldır?
Mide üşütmesi tedavisi, semptomların hafifletilmesi, vücut sıvılarının korunması ve istirahat sağlanması gibi destekleyici önlemleri içerir. Viral enfeksiyonların neden olduğu gastroenterit genellikle kendi başına geçer ve çoğu durumda özel tıbbi tedavi gerektirmez.
Mide üşütmesi tedavisinde kullanılan yöntemler nelerdir?
Hidrasyon (Sıvı Alımı): İshal ve kusma nedeniyle vücut sıvılarının kaybı artabilir. Bu nedenle bol miktarda sıvı almak önemlidir. Sıvı kaybını telafi etmek için su, tuz ve elektrolit içeren içecekler tercih edilmelidir. İdeal olarak, tuz ve şeker içeren oral rehidrasyon solüsyonları kullanılabilir. Bunun yanı sıra, sık sık küçük miktarlarda sıvı almak da faydalı olabilir.
Uygun Beslenme: İshal ve kusma nedeniyle sindirim sistemi hassas hale gelebilir. Bu nedenle hafif ve kolay sindirilebilen yiyecekler tercih edilmelidir. Beyaz pirinç, muz, yoğurt gibi yiyecekler sindirim sistemine kolaylıkla katkı sağlayabilir. Yemekler küçük porsiyonlar halinde sık sık alınabilir.
İlaç Kullanımı: Mide üşütmesi durumunda antibiyotikler etkisizdir, çünkü viral enfeksiyonlara karşı etkili değildirler. Doktorunuzun önerdiği şekilde ağrı kesiciler veya ateş düşürücüler kullanabilirsiniz, ancak bunları kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
Dinlenme: Mide üşütmesi döneminde vücut enerji harcadığı için dinlenmek önemlidir. Yeterli uyku ve dinlenme, iyileşme sürecini destekleyebilir.
Mide üşütmesi nasıl geçer?
Viral gastroenteritle yani mide üşütmesi, enfekte kişilerin dışkıları veya kusmukları yoluyla yayılır. Bu virüsler genellikle dışkı ile temas etmiş yüzeylere veya gıdalara bulaşarak başkalarına geçebilir. İşte viral gastroenteritlerin bulaşma yolları:
- Temas Yoluyla Bulaşma: Enfekte kişilerin dışkısı ile temas edilmiş yüzeylere dokunulduktan sonra eller ağız, burun veya gözlere temas ettiğinde virüs bulaşabilir. Bu nedenle elleri sık sık yıkamak ve hijyenik koşullara dikkat etmek önemlidir.
- Bulaşı Gıdalar: Enfekte kişilerin dışkıları ile temas etmiş gıdaların tüketilmesi sonucu virüs bulaşabilir. Özellikle çiğ et, çiğ sebze ve meyveler gibi gıdaların doğru şekilde yıkanmaması veya uygun şekilde pişirilmemesi durumunda bulaşma riski artabilir.
- Su Yoluyla Bulaşma: Kirli suyun içilmesi veya yetersiz şekilde arıtılmış suyun kullanılması sonucu virüs bulaşabilir.
- Kapalı Ortamlar: Enfekte kişilerle yakın temas halinde bulunulan kapalı ortamlarda, virüslerin havada yayılma riski artabilir. Özellikle kusma sonucu aerosol şeklinde havaya saçılan virüslerin solunmasıyla bulaşabilir.
- Kişisel Temas: Enfekte kişilerle doğrudan temas, özellikle aile içinde veya topluluk yaşam alanlarında bulaşma riskini artırabilir.
- Tuvalete Gitme veya Tuvalet Teması: Enfekte kişilerin tuvaletleri kullanması veya tuvaletten sonra ellerin yeterince yıkanmaması sonucu virüs bulaşabilir.
Viral gastroenteritlerin bulaşmasını önlemek için kişisel hijyene özen göstermek, elleri sık sık yıkamak, kontamine gıdalardan kaçınmak, hijyenik su kullanımına dikkat etmek ve enfekte kişilerle teması sınırlamak önemlidir.
Mide üşütmesine ne iyi gelir?
Mide-bağırsak dostu probiyotik yoğurt veya kefir tercih edebilirsiniz. Rezene ve papatya çayı gaz giderici özelliğe sahiptir. Aşırıya kaçmamak şartıyla bitki çaylarından ıhlamur, melisa, adaçayı, melisa, ekinezya, tarçın-karanfil, ayvalı ıhlamur, elma çayını da tercih edebilirsiniz.
Kusma ve ishal nedeniyle vücutta su kaybı olması normaldir. Bu nedenle bol sıvı tüketilmesi gerektiği tavsiye edilmektedir. Karna konulan sıcak su torbası mide üşütmesine iyi gelen yöntemler arasında yer almaktadır. Özellikle eğer mide üşütmeniz iki gün içinde geçmiyorsa, bir doktora gitmenizde fayda var.
Sindirimi kolay olan muz, potasyum desteği sağlarve mide zarının da güçlenmesine yardımcı olur.
Pirinç: Zengin karbonhidrat içeriğine sahip bir besin olan pirinç de mide üşütmesine karşı tüketilebilir.
Elma püresi: Elma püresi de vücuda enerji sağlayabileceği gibi ishalin giderilmesine de yardımcı olabilir.
Mide üşütmesinde tüketilmemesi gereken gıdalar nelerdir?
- Yağlı ve Ağır Yiyecekler: Yağlı ve ağır yiyecekler sindirimi zorlaştırabilir ve semptomları şiddetlendirebilir. Kızartmalar, ağır soslar, ağır et yemekleri gibi yiyeceklerden kaçının.
- Baharatlı Yiyecekler: Baharatlı yiyecekler mideyi tahriş edebilir ve şiddetli ağrılara yol açabilir. Acı soslar, baharatlı çorbalar gibi yiyeceklerden uzak durun.
- Yüksek Lifli Yiyecekler: Yüksek lifli yiyecekler sindirim sisteminizi daha fazla zorlayabilir ve ishali şiddetlendirebilir. Kabuklu meyveler, yüksek lifli tahıllar gibi gıdalardan kaçının.
- Şekerli İçecekler: Şekerli içecekler tüketmek, elektrolit dengesizliğini artırabilir. Şekerli içecekler yerine su, elektrolit içeren içecekler veya tuzlu kraker gibi daha hafif atıştırmalıklar tercih edebilirsiniz.
- Süt Ürünleri: Viral gastroenterit sırasında bazı kişiler süt ürünlerini sindiremeyebilir. Süt, peynir, yoğurt gibi ürünleri tüketirken dikkatli olun.
- Kafeinli ve Alkol İçecekleri: Kafeinli ve alkol içecekleri vücuttan daha fazla sıvı atılmasına neden olabilir. Bu nedenle bu tür içeceklerden kaçınmak veya sınırlamak önemlidir.
- Aşırı Baharatlı ve Asitli Gıdalar: Asitli meyve suları, domates sosları gibi aşırı asitli gıdalar mideyi rahatsız edebilir.
- Çiğ Yiyecekler: Çiğ et, çiğ sebze ve meyveler, enfeksiyon riskini artırabilir. Bu tür gıdaları iyi yıkayıp pişirmek veya iyice temizlemek önemlidir.
