Uykunun daha az bilinen etkilerinden biri de enfeksiyonlarla, hastalıklarla ve rahatsızlıklarla savaşmaktan sorumlu olan bağışıklık sistemini nasıl etkilediğidir. İyi ve kaliteli uyku, bağışıklık sisteminizi güçlü ve sağlıklı tutmada uzun bir yol kat edebilir. Öte yandan, yetersiz uyku bağışıklık sistemine zarar vererek sizi hastalanmaya daha yatkın hale getirebilir. Uyumamakla ne kadar risk alıyoruz? Araştırmalar, gecede beş saat veya daha az uyumanın tüm nedenlere bağlı ölüm riskini yüzde 15 artırdığını tahmin ediyor.
Uyku ve bağışıklık sağlığı arasındaki bağlantıyı anlamak çok önemlidir. Uzmanlara ve araştırmalara göre uykunun bağışıklık sisteminiz için neden kritik olduğu hakkında bilmeniz gereken her şeyi burada bulabilirsiniz.
Uyku ve bağışıklık sistemleriniz nasıl iç içe geçmiş durumda?
Psikiyatrist Sheldon Zablow’un da belirttiği gibi, “‘Hasta ve yorgun’ demek yerine ‘yorgun, sonra hasta’ demek gerekir.” Bunun nedeni uyanık olduğumuz saatlerde beynimizin ve vücudumuzun iletişim kurmak için nörotransmiterler olarak bilinen özel kimyasal haberciler kullanmasıdır .
Dr. Zablow, uykunun “bu kimyasalların depolarının” yenilenmesine yardımcı olduğunu ve “ertesi gün sağlıklı işleyebilmek için hücresel atık ürünleri dışarı atmaya” yardımcı olduğunu açıklıyor. Bir kişi kalitesiz uyku yaşadığında veya yeterince uyuyamadığında, daha az sayıda nörotransmiter molekülü üretilecektir. Bu, bağışıklık sisteminiz de dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunun en iyi şekilde çalışmayacağı anlamına gelir.
Dr. Zablow, “Bunun bir belirtisi, bağışıklık sistemi ile hormon üreten endokrin sisteminin birbiriyle ‘konuşamaması’ ve bunun da sağlığın azalmasıyla sonuçlanmasıdır” diyor. “Biz buna ‘bitkinlik hissi’ diyoruz ve sağlıklı uyku zamanla bölündüğünde viral enfeksiyonlar ve otoimmün anormallikler açısından daha fazla risk altında olduğumuzu biliyoruz.” Uyku eksikliği sonuçta bağışıklık savunmamızı zayıflatır.
Uyurken vücudumuz, bağışıklık sisteminin habercisi olarak görev yapan ve enfeksiyonlarla hastalıklarla savaşmaya yardımcı olan daha fazla beyaz kan hücresi ve sitokin üretir. Dr. Zablow, “Dolayısıyla yetersiz uyku, bu iki enfeksiyonla mücadelede de azalmaya neden olarak sağlığı riske atıyor” diyor. Bu nedenle birçok doktor , örneğin vücudun daha fazla sayıda antikor üretmesini sağlayan aşıdan önce kaliteli bir uyku almayı öneriyor.
Doktor ve tıbbi araştırmacı Victoria Glass, “Uyku eksikliği, kişiyi soğuk algınlığına karşı daha duyarlı hale getiriyor” diye doğruluyor.
Hasta olduğunuzda uyku daha da önemlidir
Öte yandan, gerçekten hastayken iyi uyumak, bağışıklık sisteminiz ile uyku döngünüz arasında sağlıklı bir bağlantının korunmasına yardımcı olabilir. Sinir bilimci ve uyku uzmanı Chelsie Rohrscheib, “COVID-19 veya grip gibi bir patojenle enfekte olduğumuzda, bağışıklık sistemimiz tam ölçekli bir saldırı başlatır ve aktivitesini büyük ölçüde artırır” diyor.
Hasta olduğunuzda kendinizi uykulu hissettiyseniz Rohrscheib şöyle açıklıyor: “Bağışıklık aktivitesindeki değişiklikler neredeyse her zaman uykumuzu etkiliyor, bu da genellikle daha uzun uyku sürelerine yol açıyor ve bize gün içinde uyuma dürtüsü veriyor.” Derin veya yavaş dalga uykusu bağışıklık sistemimizi güçlendirip antikorlar ve T hücreleri ürettiğinden, hasta olduğumuzda bu her zamankinden daha önemli.
Rohrscheib, “İstilacı patojenleri ve kanser gibi diğer hastalıkları hedef alan bir tür beyaz kan hücresi olan T hücreleri, hastalıklarla mücadelede kesinlikle gereklidir” diyor. Çalışmalar, T hücresi aktivitesinin aslında uyku sırasında arttığını gösteriyor ; bu da hastalıklarla mücadelenin çoğunun geceleri gerçekleştiği anlamına geliyor.
Philadelphia Çocuk Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Uyku Tıbbı Bölümü’nde görevli doktor Funke Afolabi-Brown’a göre, uyku vücudunuzun kendisini daha hızlı “tamir etmesine” yardımcı olabilir. “Yavaş dalga uykusu sırasında büyüme hormonları salınır. Büyüme hormonlarının görevi doku onarımına yardımcı olmayı, hücre bölünmesini uyarmayı ve eski ve hasarlı hücreleri değiştirmeyi içerir.”
Ayrıca ateşin vücudun hastalıklarla mücadele etme yolu olduğunu da duymuş olabilirsiniz. Ateşin bize yardımcı olduğunu düşünmek mantıksız görünse de, bunlar sadece hasta olmanın bir belirtisinden daha fazlasıdır. Dr. Glass, “Vücudumuz enfeksiyonlarla ateşle savaşır” diyor ve şöyle devam ediyor: “Uyuduğumuzda ateşe daha iyi yanıt veririz, bu nedenle ateş geceleri yükselme eğilimindedir.” Öte yandan uyumamak vücudunuzun tepki vermesinin daha uzun sürmesine neden olabilir. Sağlık kılavuzları, çoğu sağlıklı yetişkinin her gece yedi ila dokuz saat uyumasını öneriyor , ancak Dr. Glass, programınıza bakılmaksızın, minimum düzeyde dört ila altı saat uyumaya çalıştığınızı söylüyor. Eğer bu minimum seviyeye ulaşabilirseniz (umarım daha fazlası!), bağışıklık sisteminiz size teşekkür edecektir.
