Genellikle göz çapağı, vücudunuzun doğal savunma sisteminin zararsız bir parçasıdır, ancak bazı hastalarda ciddi düzeyde de olabilir. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu gözde çapaklanmanın nedenleri, tedavisine dair merak edilenleri anlattı.
Gözde çapaklanma nedenleri nelerdir?
Gözde çapaklanmayı birçok sebepten kaynaklanabilen bir sonuç semptom olarak ele almak gerekir. Çapaklanmanın altında göz zarı iltihaplanmasından (konjonktivit) kirpik dibi iltihabına (blefarit), mevsimsel alerjiden göz kuruluğuna kadar çok sayıda neden sayılabilir.
Gözde çapak oluşması bir hastalık belirtisi midir?
Sabahları uyandığımızda hepimizde gözün iç kısmında ve kirpik dibinde hafif çapaklanma görülebilir. Bunu bir hastalık belirtisi olarak değerlendirmek gerekmez. Ancak uyandığınızda gözlerinizi açmakta zorlanıyorsanız, kapakların birbirine yapıştığını hissediyorsanız veya suyla yıkamadan gözlerinizi açamıyorsanız; bunun bir hastalık belirtisi olma ihtimali yüksektir. Bu durum özellikle mevsim geçişlerinde kaşıntıyla beraber oluyorsa, sulanma ön plandaysa ve çapaklanma daha yapışkan ancak şeffaf renkte ise alerjik konjonktivit ön planda düşünülmelidir. Boğaz ağrısı, burun akıntısı, solunum yolu enfeksiyonu semptomlarıyla eş zamanlı ya da ardışık olarak çapaklanma şikâyeti başladıysa, göz kızarıklığı eşlik ediyorsa o zaman bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyöz konjonktivitleri düşünmek gerekir. Soğuk algınlığı, mevsimsel grip gibi viral etkenlerin neden olduğu konjonktivitlerde çapaklanmaya ek olarak sulanma, batma ve kızarıklık eşlik edebilir. Bademcik enfeksiyonu, orta kulak iltihabı gibi daha çok bakteriyel nedenli enfeksiyonlara eşlik eden konjonktivitlerde ise çapaklanmanın daha yoğun kıvamlı, sarı-yeşil renkte olduğunu görmekteyiz. Enfeksiyona bağlı konjonktivitlerin bulaşıcı olabileceği akılda tutulmalı, evde sık el yıkanmalı, gözle temas edilmemeli ve havlu, yastık gibi ortak eşya kullanımından kaçınmalıyız.
Gözde çapaklanma bulaşıcı mıdır?
Bakteriyel ve viral konjonktivitler bulaşıcı olabilmektedir. Kış aylarında daha çok canlı kalabilen virüsler; toplu taşıma araçları, alışveriş merkezleri, kreşler gibi kapalı mekanlarda temasın artmasına bağlı olarak daha çok bulaşmaktadır. Viral konjonktivit nedenlerinden özellikle “adenoviral konjonktivit” temas edilen yüzeylerden, öksürme veya hapşurma ile havadan çok hızlı bulaşmakta ve ev-okul içi salgınlara neden olabilmektedir. Alerjik konjonktivitler ise toz, polen, akar maruziyetine bağlı olarak kişide ortaya çıkan, sıklıkla mevsimsel özellik gösteren ve bulaşıcı olmayan bir konjonktivit tablosuna neden olmaktadır.
Gözde çapak nasıl tedavi edilir?
Tedavi nedene yönelik planlanmalıdır. Bakteriyel konjonktivitler, antibiyotikli damlalara hızlı yanıt vermekte ve hastalık kendini çabuk sınırlandırmaktadır. Viral konjonktivitlerde antibiyotiklerin faydası bulunmamakta, tedavide sıklıkla semptomlara yönelik suni gözyaşı damlaları, kapaklara soğuk uygulama gibi rahatlatıcı yöntemler önerilmektedir. Ancak adenoviral konjonktivitlerde iyileşme sürecinde kornea yüzeyinde kalıcı izler kalabileceği ve bu izlerin görme kaybına yol açabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle mutlaka göz hastalıkları uzmanı kontrolünde tedavi planı yapılmalıdır. Alerjik konjonktivitlerde ise; alerjenin seyreltilmesi ve semptomların giderilmesi için koruyucu içermeyen suni gözyaşları, kısa süreli kortizonlu damlalar ve anti-alerjik damlalar kullanılmaktadır.
Gözde çapak için evde ne yapılır?
- Gözde çapaklanmanın olduğu durumlarda evde bulaşma ihtimalini azaltmak için tek kullanımlık kâğıt mendiller kullanılmalı, ortak havlu, yastık gibi eşyaların kullanımından kaçınılmalıdır.
- Ayrıca bu dönemde kontakt lens kullanımına ve göz çevresine uygulanan makyaj ürünlerine bir süre ara verilmeli, çapaklanma ve diğer belirtiler geçtikten sonra yeni kontakt lensler kullanılmaya başlanmalıdır.
- Alerjik semptomlar ön plandaysa kapaklara soğuk kompres uygulama, enfeksiyon kaynaklı semptomlar ön plandaysa göz kapaklarına sıcak kompres uygulaması yapılabilir.
Ne zaman göz doktoruna başvurmalıyız?
Özellikle viral konjonktivitlerde iyileşme sürecinde kornea yüzeyinde kalıcı izler kalabileceği ve bu izlerin görme kaybına yol açabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle çapaklanma artıyorsa, kendiliğinden geçmiyorsa, gözünüzde kızarıklık, batma, yabancı cisim hissi, görme kaybı gibi ek bulgular meydana geldiyse mutlaka göz hastalıkları uzmanı kontrolünde tedavi planı yapılmalıdır.
