Çocuklarımızın sosyalleşmeye başladıkları ilk yer şüphesiz aile, ikinci ve en önemli basamak ise okul hayatı. Okulların açılmasıyla başlayan okula uyum süreci, yaş düzeyine göre değişmekle beraber pek çok beceri ve sorumluluk takibi gerektirdiğinden; bu dönem hassasiyetle ele alınması gereken bir süreç içeriyor. Uzman Klinik Psikolog Kaan Üçyıldız konuya dair bazı bilgiler verdi.
Çocuğum okula başladı, bizi psikolojik olarak neler bekliyor?
Okula başlama süreci hem ebeveyn hem de çocuk için heyecan vericidir. Bazı çocuklar için bu süreç tatlı bir heyecan olarak yönetilirken, bazı çocuklar için ise endişe vericidir. Daha önce deneyimlemediği bir ortamda yer almak, yeni akran ve öğretmenler ile tanışmak, ebeveynlerden günün büyük bir bölümü ayrı kalmak gibi birçok faktör çocuk açısından belirsizliklerle yorumlanır. Çocuğunuz tarafından kaygılı söylem ve davranışları ilk günlerde gözlemlemeniz olağandır. Özellikle ilk kez ebeveynlerinden ayrı kalacak olan çocuklar için okulun ilk birkaç haftasında ayrılık kaygısını yaşıyor olmak normal kabul edilir ancak 4. haftayla birlikte artık alışma sağlanamadıysa bir uzmandan destek almak gerekmektedir.
Çocuğum okula başladı ama hala ayrılırken sıkıntılar yaşıyoruz, sebepleri neler olabilir?
Çocuğunuzun okul süreci ile ilgili endişelerinin hala devam ettiği söylenebilir. Okul ya da sınıf değiştirme, yeni arkadaş ve öğretmenler, derslerde başarılı olma düşüncesi, ilk kez ebeveynlerden ayrı kalmak gibi konular çocuğunuzu kaygılandırıyor olabilir. Burada özellikle ebeveynlerin çocuklarından ayrılırken endişeli olmaları doğrudan çocuk tarafından da olumsuz değerlendirilmektedir.
Çocuklarda okula uyum sorununu kolaylaştırmak adına neler yapılabilir?
- İlk olarak alışma sürecinde çocuğa zaman tanımak ve sabırlı yaklaşılmalıdır. Tahammülsüz, öfkeli bir yaklaşım çocuğunuzun sürecini sekteye uğratacaktır.
- Çocuğunuzun okul ile ilgili endişelerini ve nedenleri anlaşılmalı, okula hazırlık için eksikler ortadan kaldırılmalı, uyku saati ile birlikte okul öncesi ve okul sonrası rutinler oluşturulmalı, okula gidip gelirken onu kimin alacağı netleştirilmeli, ekran ve oyun süreleri yeniden belirlenmelidir.
- En önemli kısım ise çocuğunuzun zamana ihtiyacı olduğunu unutmayın ve onu her konuda bilgilendirmeyi ihmal etmeyin. Örneğin; Çocuğunu okul çıkışında sürekli anne karşılıyorsa, karşılayamayacağı günlerde onu kimin karşılayacağını önceden çocuğa bilgilendirmelidir.
Ebeveyn olarak hangi davranışlardan uzak durulmalı?
Öfkeli, tahammülsüz ve eleştirel bir dil ile yaklaşılmamalıdır. Çocuğunuzdan ayrılırken onun yanında ağlamamalısınız, okul çıkış saatinden önce mutlaka orada olmalı ve onu beklemelisiniz.
Okul ve eğitim hayatı ile ilgili büyük beklentileriniz olduğunu ifade etmemeli, çocuğunuzu olduğu gibi kabul etmelisiniz. Okula çocuğunuz ağlarken ve zorla bırakmamalı, önce onu sakinleştirmelisiniz.
Ne zaman profesyonel destek alınmalı?
İlk günden itibaren hiç azalmayan endişeler mevcutsa, okula her gidişinde ağlayıp gitmek istemediğini ifade ediyorsa, okula gitmemek için çeşitli nedenler yaratıyorsa ve okul başladığı süreyle beraber ilk 4 hafta kaygılar aynı şekilde veya daha fazla artış gösterdiyse ivedi şekilde uzman desteği alınmalıdır.
