Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biri olan ve bulaşıcılığı HIV, Hepatit B, Hepatit C virüsünden çok daha yüksek olan Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonunun bedene olan ziyanları, bulaşma yolları ve korunma teknikleri hakkında Kadın Hastalıkları,Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Deniz Ulaş değerli bilgiler verdi.
HIV VİRÜSÜ TEMEL KAN YOLUYLA BULAŞIR
HPV temel cinsel yolla bulaşan ve tek temasla %70 partnere geçebilen DNA ailesinden bir virüstür. Tam münasebet olmadan sürtünme ile de enfeksiyon bulaşabilir. Hepatit ve HIV virüsünden farklı olarak kondom kullanımı bulaşmayı engellemez. Çünkü hepatit ve HIV virüsü temel kan yoluyla ve beden salgılarıyla bulaşır. HPV ise temel cilt teması ile bulaşır. Yani bakire kızlarda da HPV görülebilir. Ayrıyeten vajinal seks dışında, oral seks yahut anal seks ile de HPV bulaşabilir.
HPV TESTİ EN ERKEN 30 YAŞINDAN SONRA YAPILABİLİR
Cinsel ilgi dışında virüs taşıyan yüzeylere (havlu, tuvalet, şahsî eşyalar, havuz, hamam vs) cildin teması ile de virüs bulaşabilir. Lakin bu durum literatürde çok lakin çok enderdir.HPV enfeksiyonu bulaşan hastaların %90’da enfeksiyon belirti vermeden kendi kendine 3-6 ay içinde bedenden temizlenir. Virüsün bedenden temizlenmesinde en değerli faktör hastanın bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemi ne kadar kuvvetliyse virüs o kadar kolay bedenden temizlenecektir. İstikrarlı beslenme, nizamlı uyku ve gerilimsiz bir hayat bağışıklık sistemini direk etkileyen faktörlerdir. Bedenin virüsü temizlemesinde değerli bir öteki faktörün de yaş olduğunu belirten Dr. Deniz Ulaş, 30 yaşına kadar virüsün yüksek ihtimalle bedenden temizleneceğini, aslında geçecek olan bir enfeksiyonu bilmenin ne hastaya ne de doktora hiçbir yararı olmadığını, hatta hastaya gereksiz fazla müdahale yapılmasına neden olabileceğini vurguladı. Bu nedenle HPV testinin en erken 30 yaşından sonra yapılabileceğini belirtti.
HPV enfeksiyonu bulaştı ve bedenden temizlenemedi. Bu durumda hastada olabilecek 3 durum vardır.
1- HPV hiçbir belirti vermeden bedende bekleyebilir. Aslında HPV enfeksiyonu %90 asemptomatik seyreder yani hiçbir belirti vermez fakat bulaşıcılık devam eder. Bu nedenle HPV belirtisinin olmaması bedende HPV virüsünün olmadığı manasına gelmez.
2- Genital siğillere (kondilom) neden olabilir.
3- Kansere neden olabilir.
YAKLAŞIK 200 ÇEŞİDİ BULUNUYOR
HPV’in yaklaşık 200 çeşidi vardır. Bunlardan düşük riskli tipler (en sık HPV 6, 11) genital siğile neden olurken, yüksek riskli tipler (en sık HPV 16, 18) bayanda rahim ağzı, anal, vulva, vajina kanseri üzere genital bölge kanserlerine, erkekte ise penis, anal, orofarinks (ağız-boğaz) ve akciğer kanserine yol açabilir. Enfeksiyonun kansere ilerlemesi için ortalama 10-20 yıllık bir süreç gerekir.
Virüsün bulaşması ile genital siğilin ortaya çıkması ortasındaki müddet ortalama 3 aydır. Fakat bu müddet haftalar yahut yıllar sonra da olabilir. Bu nedenler HPV virüsü ile birinci karşılaşılan günü tam olarak tespit etmek mümkün değildir. HPV’den korunmanın en tesirli yolu aşı olmaktır. 9 -26 yaş ortası tüm kız ve erkekler aşı yaptırabilir. Ama mümkünse aşı birinci cinsel temastan evvel, yani virüsle hiç müsabakadan yapılmalıdır. Hatta FDA, HPV aşısının 26-45 yaş ortası yapıldığında da tesirli olduğunu ve 45 yaşa kadar yapılabileceğini belirtmektedir. HPV aşısı aşikâr aralıklarla 6 ay içinde toplam 3 doz halinde yapılır. Piyasada 3 çeşit HPV aşısı vardır. Aşılardan 2 tanesi hem genital siğilden hem de kanserden korur, 1 tanesi yalnızca kanserden korur.Bana sıkça gelen sorulardan biri de hangi aşının daha uygun olduğudur. Bilimsel çalışmalar 3 aşının da kanserden müdafaa aktifliğinin benzeri olduğunu göstermektedir. Lakin kanser yanında genital siğilden de müdafaa tesiri olan aşıları tercih etmek daha akılcı bir yaklaşım olarak görülmektedir.
GÜÇLÜ BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ HPV’DEN KORUYOR
HPV’den ve buna bağlı ortaya çıkan hastalıklardan korunmada tesirli öbür bir yol ise bağışıklık sisteminin güçlü tutulmasıdır. Bu bağlamda nizamlı uyku, istikrarlı beslenme ve spor çok kıymetlidir. Kanser de dahil birden fazla hastalığın temel nedeni bedenin asit-baz istikrarının bozulmasıdır. Misal formda HPV’in bedenden atılamamasının, genital siğil yahut kansere ilerlemesinin nedeni de asit-baz istikrarının bozulmasıdır. Sağlıklı beslenme ile asit-baz istikrarı düzenlenebilir.
Özellikle Vitamin A, C, D, E, folik asit, karoten ve likopen eksikliği oksidatif gerilim yapar, asiditeyi artırır ve bağışıklık sistemini zayıflatır. HPV’in bedenden atılabilmesi için atılmasa bile genital siğil yahut kansere ilerlememesi için yapmanız gereken en değerli şey, beslenme ile beden asiditesini ve oksidatif gerilimi azaltmaktır. Bunun için de önerilen Akdeniz tipi beslenmedir. Akdeniz tipi beslenmede tüketilmesi gereken besinler şunlardır: Haftada 2-3 sefer balık, çiğ fındık, fıstık, badem ve ceviz üzere yağlı tohumlar, haftada 2-3 sefer yumurta, az pişmiş, kavrulmamış zerzevat, meyve, tuzu ve yağı az peynir, günde 2 porsiyon süt, yoğurt, ayran yahut kefir, tam buğday, çavdar yahut kepekli ekmek, bol zeytinyağı
DÜZENLİ JİNEKOLOJİK MUAYENE ŞART!
Akdeniz tipi beslenmede tüketilmemesi gereken besinler ise işlenmiş etler (salam, sosis), yüksek şekerli meyveler ve tatlılardır. D vitaminin de antioksidan özelliği olduğunu ve güneşe çıkmayı ihmal etmemek gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Deniz Ulaş, gerektiği durumlarda da vitamin desteğinin alınabileceğini belirtti.Sonuç olarak HPV aşısını vaktinde yaptırarak, bağışıklık sistemini güçlü tutarak, sistemli jinekolojik muayene ve smear testi yaptırarak, enfekte bireylerden uzak durarak ve mümkün olduğu kadar tek eşli yaşayarak HPV’den ve HPV’e bağlı hastalıklardan korunma sağlanabilir.
