Denge bozukluğu ile kendini gösteren vertigo, her yaşta görülebilen, tedavi edilmediğinde hastayı yataktan kalkamaz hale düşüren bir rahatsızlık. Günde birkaç kez baş dönmesi yaşıyor ve günlük ritminiz bozuluyorsa, siz de vertigo olabilirsiniz. Vertigo, ciddiye alınıp tedavi edilmediği takdirde, iş ve sosyal yaşamı durma noktasına getirebiliyor. Vertigoya neden olan hastalıkların cinsine göre vertigoya eşlik eden bazı belirtiler de var. Bunlar kulak çınlaması, bulantı, kusma, terleme, görme bozukluğu, işitme kaybı, vertigo bir enfeksiyon hastalığa bağlı ise ateş, halsizlik gibi enfeksiyonlar olabiliyor.
Vertigonun bir hastalık değil, altta yatan bir hastalığın belirtisi olduğunu vurgulayan Medical Park Bahçelievler Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Kenan Bıkıcı, toplumda çok sık görülen bu rahatsızlık hakkında bilgiler verdi:
NASIL ANLAŞILIR?
Vertigonun hafif baş dönmesi ve dengesizlik hissinden başlayıp, çok şiddetli ve hastayı yataktan kalkamaz hale getirecek hale varana kadar çok geniş bir yelpazede klinik görüntüsü olabilir.
Kendinizde vertigo olup olmadığını basit bir test yaparak anlayabilirsiniz. Ayakta kendi etrafınızda 2-3 dakika dönün ya da öne doğru eğilerek kafanızla yuvarlak çizin. Kısa bir süre sonra etrafınızdaki her şey dönmeye başlıyorsa, kendinizi berbat hissediyorsanız, sizde vertigo var demektir.
VERTİGO NEDENLERİ
– Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): Baş dönmesinin en sık sebeplerindendir. İç kulağın içinde yer alan yarım daire kanallarında yerleşik böbrek taşı benzeri kristallerle açıklanır. Sıklıkla aniden ortaya çıkar. Baş pozisyonundan olumsuz etkilenir ve özgün manevralarla kısa sürede düzeltilebilir.
– Meniere Hastalığı: İç kulakta yer alan yarım daire kanallarındaki sıvıda istenmeyen bir atışa bağlı olarak görülen baş dönmesi, kulak çınlaması ve giderek belirginleşen işitme azlığı ile seyreder. Bu durum Kulak Burun Boğaz uzmanları tarafından takip edilir.
– Vestibüler Nörit (Denge sinirinin mikrobik olmayan iltihabı): Genellikle mevsim geçişlerinde görülen, bazı virüslerle ilişkisi olduğu düşünülen, düşük şiddetli, ancak uzamış vertigo atağı ile seyreder. Nöroloji uzmanları tarafından takip edilir.
– Beyincik etkilenmesine bağlı baş dönmesi (Serebellar Vertigo): Beyinciği besleyen damarlarda aniden ortaya çıkan tıkanıklık veya beyincikte aniden ortaya çıkan kanamayla seyreden bir tablodur. Sıklıkla damar sertliği veya hipertansiyonu olan yaşlı hastalarda görülür. Hastalarda ani başlayan baş dönmesinin yanı sıra yürüme bozukluğu, mesafe algısında bozukluk, baş ağrısı, bulantı ve kusma görülür. Acilen nöroşirürji uzmanına başvurmayı gerektiren ve hayati tehlikesi olan bir durumdur.
– Vertiginöz migren: Orta yaş ve öncesinde baş ağrısı ve baş dönmesi olan olgularda öncelikle akla gelmelidir. Baş dönmesini takiben oluşan migren benzeri baş ağrısı atakları ile tanınır. Tedavi migrene yönelik planlandığında her iki sorun da giderilebilir.
– Vertebrobaziller yetmezlik: Orta yaş ve üzeri grupta sık rastlanan bir baş dönmesi nedenidir. Baş dönmesi sıklıkla herhangi bir tetikleyici etken olmadan aniden başlar, birkaç dakika sürer ve yine aniden sona erer. Görme kaybı, çift görme, konuşma bozukluğu, güçsüzlük veya hissizlik gibi eşlik eden başkaca bulgular da vardır. Nöroloji uzmanı tarafından takip edilmelidir.
– MS (Multipl Skleroz): Özellikle orta yaş ve öncesinde başlayan baş dönmesi ataklarında akla gelmelidir. Beyin hastalıkları uzmanları tarafından kolaylıkla teşhis ve tedavi edilebilir.
– Denge sinir tümörleri (Serebellopontin Köşe Tümörleri): Son yıllarda artan cep telefonu kullanım sıklığı ile birlikte sıklığı artan bir tümör çeşididir. Sıklıkla işitme ve denge sinirinin kılıfından kaynaklanan tümörlerdir. Teşhis edildiğinde uzman bir ekip tarafından ameliyat edilmelidir.
– Yaralanma: Kafatasında meydana gelen, iç kulağı da zedeleyen bir kırık sonrasında aşırı kısıtlayıcı bir vertigoyla birlikte bulantı ve işitme kaybı gelişir. Baş dönmesi birkaç hafta sürer
– Alerji: Bazı insanlar alerjik oldukları besinleri aldıklarında veya havadaki parçacıklarla karşılaştıklarında baş dönmesi veya vertigo oluşabilir.
– Yaşlılık
– Migren
– Boyun kireçlenmeleri ve boyun fıtığı
– Depresyon gibi psikiyatrik nedenler
– Diğer nedenler: Başta B12 vitamini olmak üzere çeşitli vitamin eksikliklerinde, uzun süreli alkol kullanımı sonrasında hasarlar sonucunda, beyin zarına ait iltihaplarda, başta kanser ilaçları ve tüberküloz ilaçları olmak üzere ilaç yan etkilerinde, bazı epilepsi nöbetlerinde ve bunun benzeri pek çok nedenle de baş dönmesi görülebilir.
NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?
Günde birkaç kez baş dönmesi oluşuyor ve günlük ritminizi bozuyor ise, bu durumda ihmal etmeden hemen doktora başvurmalısınız.
TEŞHİS İÇİN NELER YAPILIYOR?
Baş dönmesi şikayeti ile hekime başvuran hastaya kulak muayenesi ve nörolojik muayene yapılarak sorunun kulakta mı yoksa beyinde mi olduğu ile ilgili fikir edinmeye çalışılır. İşitme testi, iç kulakla ilgili denge testi, Beyin elektrosu (EEG), Tomografi veya MR incelemeleri yapılabilir.
VERTİGO TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Tedavide asıl önemli olan nedenin bulunmasıdır. Vertigoya neden olan hastalık meniere hastalığı ise ilaç tedavisi, ilaç tedavisi yeterli olmadığı durumlarda özel ameliyatlar yapılabilir, vertigonun nedeni tümör ise ameliyat gereklidir. Herhangi bir enfeksiyon sonucu veya psikojenik nedenlerden dolayı ortaya çıkan vertigolar istirahat ve basit ilaç tedavileri ile tamamen düzelir.
Vertigo tedavisi 4 aşamada yapılır:
1.Tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılması (stres, alkol, sigara, kafein, tuz v.b.)
2.Tetikleyici pozisyondan kaçınma
3.İlaç tedavisi ve denge egzersizleri
4.Orta kulağa ya da beyinde saptanan lezyona yönelik cerrahi tedavi.
VERTİGO’DAN NASIL KORUNULUR?
– Stresten uzak durun
– Bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirin: Sağlıklı beslenin ve doğal ve organik ürünler tüketin. Güne yumurtayla başlayın ve sabah kahvaltısında her sabah 1 ya da 2 köy yumurtası yiyin. Günde toplam bir avuç ceviz, badem, fındık ve fıstık yiyin. Günlük süt tüketin. Protein içerikli gıdalar tüketin.
– D vitamini takviyesi: Mümkün olduğu kadar güneşlenin. Sağlıklı bir vücut için D vitamini çok önemlidir.
– Tuzu azaltın: Tuz iç kulaktaki sıvı artışına neden olup vertigoyu tetikleyebiliyor. Bu nedenle tuzu azaltın.
– Bol su için: Vücuttaki su tuz dengesini korumak içim bol bol su için. Ama çay ve kahve gibi içeceklerden uzak durun. Çünkü bu tarz içecekler de iç kulakta sıvı artışına neden olabiliyor.
– Spor yapın: Sporun her alanda olduğu gibi vertigoda da önemi büyüktür. Sağlıklı yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan spora hayatınızda mutlaka yer verin. Ancak ani hareketler barındıran ağır sporlardan uzak durun.
– Başınızı hızlı sağa sola çevirmeyin
– Lunaparklardaki oyuncaklardan uzak durun
– Hızlı araba kullanmayın
