Herkesin uyku sorunu çekebileceğini ancak sorunun ne kadar süre devam ettiğinin
önemli olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Nöroloji Bölümü Direktörü Prof.
Dr. Yaşar Kütükçü, “Uyku ritmini bozan vardiyalı çalışmalar, jet-lag, gebelik, depresyon,
uykuda solunum bozuklukları, ağrı durumları, kronik yorgunluk sendromu gibi
hastalıklar uykuyu bozan nedenlerin başında geliyor. Uykusuzluktan kurtulmak için uyku hijyeninin sağlanması gerek” diyor.
Uykusuzluk ya da diğer adıyla “insomnia” en basit
şekliyle uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte zorluk olarak tanımlanıyor. İnsanların
çoğu uykusuzluk şikâyeti ile değişik zamanlarda karşılaşabiliyor. Uykusuzlukta sorunun
ne kadar süredir devam ettiğinin önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kütükçü, “Geceleri uykuya
dalmakta zorluk, sık uyanma, sabahları erken uyanma, uykusuzluğa bağlı olarak
sabahları yorgun uyanma, gün içinde uykulu olmak ve yorgunluk; konsantrasyon ve
dikkat bozuklukları, huzursuzluk, depresyon anksiyete, uykusuzluğa bağlı baş
ağrısı, iş hayatında başarısızlık ve hatta kazalara neden olabiliyor. Uykusuzlukları
sürelerine göre geçici, akut ve kronik olmak uykusuzluk olmak üzere üç başlık
altında toplamak mümkün” diyor.
Geçici uykusuzluğun sebepleri farklı
Geçici uykusuzluk bir ya da birkaç gece sürebiliyor. En sık görülen uykusuzluk tipi olan geçici uykusuzluk, önemli bir sınav
ya da iş görüşmesi öncesi olan veya yatak, ev gibi ortam değiştirme sonrası
ortaya çıkan uykusuzluklar. Bu uykusuzluk tipi bazen birkaç haftaya kadar
uzayabiliyor. İkinci olarak akut -ya da kısa süreli- uykusuzluk da geçici
uykusuzluklara benzer olarak aşırı sıkıntı, stres ve gerginlik sonrasında
gelişebiliyor. Genellikle stres nedeninin ortadan kalkmasıyla düzelen ve 1-4
hafta kadar süren uykusuzluklar. Bu tip uykusuzluklar iyi izlenmezse uzun süreli kronik
uykusuzluğa dönüşme riskleri yüksek.
Uzun süreli uykusuzluklar yıllarca
sürebiliyor
Kronik yani uzun süreli uykusuzluklar ise aylar ve hatta
bazen yıllarca sürebiliyor. Kütükçü, “Uykuyu
etkileyebilen psikiyatrik,
nörolojik, metabolik, kardiyak, endokrinolojik sorunlar olduğu gibi, solunum
sistemi sıkıntıları, değişik ilaç ve madde kullanımları da kronik uykusuzluğa
neden olabilir. Özellikle nörolojik hastalıklardan huzursuz bacak sendromu,
periyodik bacak hareketleri, parkinson hastalığı, kaslarda istemsiz ve ağrılı
kasılmaların gerçekleşmesi, kol ve bacaklarda
ortaya çıkan titremeler, geceleri olan epileptik ataklar gibi birçok neden uykusuzluğa
yol açabilmektedir. Tedavide nedenin ortaya konulması ve buna göre tedavinin
planlanması büyük önem taşıyor” diyor.
Uyku hijyeni için bunlara dikkat!
– Gündüz uyumayın, bu, gece uykunuzu bozabilir.
– Kafein ve nikotin gibi uyarıcıları almayı en az
yatmadan 3 saat öncesinde kesin.
– Egzersiz iyi bir uyku için yararlıdır fakat uykuya
yakın bir saatte yapılmamalıdır. Uyku öncesinde daha rahatlatıcı olan yoga
yapılabilir.
– Uyku saatine yakın fazla ve ağır şeyler yenmemelidir.
Çikolatada kafein olduğunu ve uykunuzu kaçırabileceğini unutmayın.
– Gündüz gün ışığına maruz kalmak uyku sıklığınızı
düzenlemede çok önemlidir.
– Bunun tersine bilgisayar ve TV gibi aletlerden yayılan
ışınlar ise uykumuzu bozar yani TV seyrederek uyumayın bilgisayarla çalışmayı
yatmadan 2-3 saat önce sonlandırın ya da telefonunuz ile yatmadan önce fazla
uğraşmayın. Uyku düzensizlikleri yaşayanların sabah kalkınca gün ışığına maruz
kalması çok önemlidir.
– Uyku saatinizden önce rahatlamalısınız. Gün içindeki
problemleri yatmadan önce tartışmak iyi fikir değil.
– Uyku rutini ve uyuduğunuz yer çok önemlidir. Uyku ve
uyanma saatleri hafta sonu dahil aynı saatlerde olmalıdır.
– Uyuduğunuz yer karanlık, sessiz ve serin olmalı. Yatak
sadece uyumak içindir. Yemek yemek, çalışmak ya da TV seyretmek için değil.
– Uyku
sorunları olan kişilerin uyku günlüğü tutması da faydalı oluyor.
