Kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biri olan Serviks (Rahim Ağzı Kanseri hakkında bilgi veren Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Nermin Köşüş, rahim ağzı kanserinden nasıl korunmak gerektiğine ilişkin de bilgiler veriyor… Rahim ağzı kanseri nedir, belirtileri neler? Doç. Dr. Köşüş konuyla ilgili şu bilgileri aktarıyor: Rahim ağzı kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Genelde gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelerde yaygın olarak görülür. Bunun nedeni bu ülkelerde yeterince tarama testlerinin yapılmaması, sosyoekonomik seviyenin düşük olması ve cinsel yolla bulaşan hastalıkların daha çok olmasıdır. Eskiden daha çok 50 yaş ve üzeri kadınlarda görülen rahim ağzı kanseri günümüzde gençlerde de ortaya çıkmaktadır.
HPV VİRÜSÜ VE RAHİM AĞZI KANSERİNİN NEDENİ
HPV yani ‘insan papilloma virüsü’ rahim ağzı kanserine neden olan en belirgin faktördür. Rahim ağzı kanseri olan hastaların %99’undan fazlasında HPV tespit edilmiştir. Yani HPV rahim ağzı kanserinin en önemli nedenidir. Virüs çoğu zaman hiçbir belirti göstermez, bazen de genital siğillere neden olur. Genelde HPV taşıyan kişi kendinde olduğunu bilmez, ancak başkalarına bulaştırır. Genellikle cinsel yollarla bulaşan virüs bu şekilde çoğu kadının hayatına girer.
Bağışıklığı iyi, sağlıklı kadınların büyük bir kısmında virüs 2-5 sene içinde vücuttan temizlenir. Bu kadınlar virüsü komple attıkları için, kanser riski anlamında hiç bulaşmamış kadınlar gibi olurlar. Ancak bazen virüs vücuttan atılamaz, vücuda yerleşir ve uzun dönemde olumsuz etkileri ortaya çıkar. Virüs oldukça sinsidir, aylarca hiçbir belirti göstermeyebilir. Bu yüzden sessiz enfeksiyon adı da verilmektedir. Çoğu kadında hiçbir bulgusu olmadığı için düzenli tarama testlerinin yapılması erken tanı ve tedavi için çok önemlidir.
SERVİKS (RAHİM AĞZI KANSERİ) BELİRTİLERİ NELER?
Rahim Ağzı Kanseri Belirtileri Nelerdir? Belirtiler nasıl ortaya çıkar?
Rahim ağzı kanserinin erken dönemde çoğu zaman hiçbir bulgusu olmaz, ancak tarama testleriyle tespit edilir. Semptomu olan kadınlarda en sık görülen, en erken bulgu cinsel ilişki sonrası oluşan kanamalar ve ara kanamalardır. Erken yaşta cinsel ilişkiye başlayan, birden fazla partneri olan, sigara-alkol kullanan, cinsel yolla bulaşan başka hastalıkları olan, beslenmesi kötü, bağışıklığı düşük olan kadınlar ve düzenli tarama testlerini yaptırmayan kadınlar rahim ağzı kanseri için en riskli grubu oluştururlar.
Çoğu hastada belirti olmadığı için hastalığın erken dönemde tespit edilmesinde tarama testleri yani smear testi ve HPV testi yaptırmak çok önemlidir. Bulgusu olan kadınlarda bile bunlar pek çok şeyle karışabilir, bu nedenle tanı koymak gecikebilir. Doktor muayenesi ve testler ile kesin tanı konulur. İleri evre, hastalığı geç fark edilen kadınlarda daha belirgin şikayetler olur. Bunlar halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, kötü kokulu akıntı, kanama, idrar yapamama, vajinadan idrar ve dışkı kaçağı, sırt-bel-bacak ağrıları, bacaklarda şişme, kemik ağrıları şeklindedir.
Smear (Pap Test) Testi- HPV testi Nedir? Nasıl Yapılır?
Smear testi, jinekolojik muayene esnasında rahim ağzından alınan sürüntü örneğidir. Test oldukça basittir ve düzenli olarak yapıldığı takdirde rahim ağzı kanserinin erken dönemde yakalanmasını ve tedavi edilmesini sağlamaktadır. Smear testi günümüzde 2 şekilde yapılmaktadır. Klasik yöntemde alından sürüntü örneği cam üzerine sürülür ve özel bir sprey ile tespit edilir. Ardından da laboratuvara gönderilir. Yeni yöntemde ise alınan materyal bir şişe içindeki özel sıvının içine konulur. Daha sonra yine laboratuvara gönderilir ve belirli aşamalardan geçerek mikroskobik muayenesi tamamlanır. Sonuçta hücresel anormallik, şüpheli bir durum olup olmadığı değerlendirilir.
21 yaş üzeri, aktif cinsel hayatı olan her kadının düzenli aralıklarla smear testi yaptırması gerekir. Bekarlarda test yapılmasına gerek yoktur. Test aralığı hastanın eski test sonuçlarına ve riskli grupta olup olmamasına bağlı olarak değişmektedir. Sağlıklı ve herhangi bir risk taşımayan kadınlarda test 3 yılda bir yapılmaktadır. Smear testine 65 yaşına kadar bu şekilde yapılmaya devam edilir. Yani testler menopoz döneminde de aksatılmamalıdır. 65 yaşından sonra eğer bir risk faktörü yoksa doktor kontrolünde testlere son verilebilir.
HPV testi ise rahim ağzı kanserine neden olan HPV tiplerinin varlığının araştırılmasını sağlayan testtir. HPV testi aynı smear testi gibi jinekolojik muayene esnasında rahim ağzından sürüntü örneği şeklinde alınır. Riskli tiplerden herhangi birinin varlığı durumunda kolposkopi dediğimiz işlem yapılır ve sonuca göre hasta daha sıkı takip edilir, eğer riskli bir HPV tipi yoksa, tarama aralığı uygun hastalarda 3-5 seneye kadar uzatılabilir.
KO-TEST NEDİR?
Hem HPV hem de smear testinin bir arada yapılmasına ‘ko-test’ denir. İkisi beraber yapıldığında tarama testinin güvenirliliği daha yüksektir.
KOLPOSKOPİ NEDİR?
Kolposkopi rahim ağzının daha yakından ve net değerlendirilmesini sağlayan bir alettir. Smear testi sonucu anormal çıkanlarda ve/veya HPV testinde riskli tiplerin tespit edilmesi durumunda kolposkopi yapılır. Kolposkopi işleminde özel boyalar kullanılarak rahim ağzını döşeyen epitelin büyütülerek incelenmesi sağlanır. Anormal boyanan, anormal damarlanma ve renk değişikliği olan bölgeler şüpheli olarak kabul edilir ve buralardan biyopsi alınır.
RAHİM AĞZI KANSERİNE KARŞI NE YAPILABİLİR?
Rahim ağzı kanserinden korunmak mümkün mü?
Kısaca söylemek gerekirse elbette mümkün. Rahim ağzı kanserinin nerdeyse tamamı HPV’den kaynaklandığı için HPV’den korunmak, rahim ağzı kanserini engelleyecektir. HPV genellikle cinsel yolla bulaşan bir hastalık olduğundan, tek eşlilik (bu hem erkek hem de kadın için geçerli) bulaşmanın engellenmesi anlamında çok önemlidir.
Öte yandan nadiren bile olsa bazen bakire olanlarda bile HPV bulaşı söz konusu olabilmektedir. Bunu engellemenin en iyi yolu HPV aşısı yaptırmaktır. HPV aşıları en sık görülen, en riskli HPV tiplerine karşı koruyuculuk sağlamakta ve rahim ağzı kanseri riskini %70-80 oranında azaltmaktadır. Ayrıca genital siğil oluşumuna karşı %90 oranında koruyuculuk sağlamaktadır. Aşı 9-26 yaşları arasında olanlara önerilmektedir. Bu yaş aralığında henüz bulaş olmamış kişilerde koruyuculuğu çok yüksektir. 26 yaşından sonra koruyuculuğu azalmakla beraber uygun hastalarda 45 yaşına kadar aşı yapılabilmektedir. Yaşı 14’ün altında olan çocuklarda 2 doz, daha büyüklerde 3 doz olarak uygulanmaktadır.
Rahim ağzı kanserinden diğer bir korunma yöntemi düzenli olarak tarama testi yani smear ve HPV testi yaptırmaktır. Kadın kanserleri içinde erken tanı konabilen, taraması olan tek kanser rahim ağzı kanseridir. Düzenli tarama yapılan kadınlarda ileri evre kanser olma ihtimali yok denecek kadar azdır. Rahim ağzı kanseri anlamında en riskli grup, tarama testi yaptırmayan kadınlardır. Her kadının düzenli aralıklarla tarama testi yaptırması erken tanı için şarttır. HPV aşısı olan kadınlar da, aşının koruyuculuğu %100 olmadığı için tarama testi yaptırmaya devam etmelidirler.
BU İÇERİKLER DE İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
#Serviks (Rahim Ağzı Kanseri)
