Ağız ve diş bakımı sağlığımızı etkileyen hastalıklara gebe olabilir. Sadece bir diş ağrısı veya diş çürüğü diyerek geçmeyin çünkü yaşanan durum aslında farklı bir hastalık başlangıcı olabilir. Ağız kanserlerinin görülme sıklığının yüzde 6.3 olduğunu belirten Diş Hekimi Emek Külür, ağız sağlığı, diş eti ve diş çürükleri ile ilgili önemli bilgileri paylaştı.
Ağız ve diş sağlığında en önemli sorun nedir?
Külür’ün ağız ve diş sağlığı ile ilgili yorumları şöyle: “Ağız ve diş sağlığımızı korumak; genel sağlığımızın korunmasında en önemli ve en birincil koşullardan biridir. Ağız enfeksiyonları; üst solunum yolları hastalıklarına, zatürreye; diyabetten kardiyovasküler hastalıklara, eklem hastalıklarından ülsere hatta erken doğum ve düşüklere kadar birçok hastalığın tetikleyicisidir. Global ağız sağlığını tehdit eden üçüncü en önemli hastalık ağız kanserleridir
Erkek bireylerde görülme sıklığı daha fazla olan ağız kanserleri en sık görülen kanser türleri arasında ilk 10’da yer alıyor; tütün ve alkol tüketimi hastalığı tetikliyor. Bulaşıcı olmayan hastalıklar konusunda yayınlanan Birleşik Milletler sağlık bildirisinde “oral bakım eksikliğinin, ölümcül kronik hastalıklar ile aynı risk faktörlerini paylaştığı” yönünde açıklaması bulunuyor. Bunun yanında, ağız hastalıklarının başında gelen diş çürüğünün engellenebilir ve yönetilebilir bir hastalık olduğunun altı çizilmeli”
Türkiye’nin ağız ve diş sağlığı haritası
- Batı ülkelerinde diş hekimine gitme sıklığı yılda 5 iken ülkemizde 0.9’dur.
- 2002’de kişi başına 0.33 diş fırçası düşüyorken 2010’da bu rakam sadece 0.94 olarak saptanmıştır.
- Kişi başına düşen diş macunu miktarı 2002’de 65 gramken yıllara göre artış gösterse de 2010 yılı itibarıyla bu miktar sadece 110 gramdı.
- 5-9 yaş arasında süt ve daimi dişlerde ortalama çürük + dolgulu diş + çekilen diş sayısı 5.2’dir.
- Çekilmiş diş sayılarına gelince tablo ürkütücü, 40-49 yaş grubunda 7; 50-59 yaş grubunda 13, 60 yaş ve ü
- stünde 23; yarıdan fazlası. Bir başka deyişle 65 yaş üstü bireylerin ağzındaki dişsizlik oranı yüzde 70.
- Beklenen yaşam süresinin tüm ülkelerde artığını göz önüne alırsak, dişlerimize verdiğimiz önem, genel sağlığımıza yaptığımız ciddi bir yatırım.
- Çocukken kaybedilen dişler çene gelişimine ve dişlerde şekil ve fonksiyon bozukluğuna neden olmakta.
- Erişkin yaşta diş kayıpları, o bölgede kemik erimesine, estetik olarak yüzde çökme ve erken yaşlanmaya neden oluyor.
- Diş kayıpları için en iyi tedavi diş implantlarıdır. İmplantlar kemik erimesine engel olur. Ağzınızın orijinal haliyle kalmasını sağlar.
- Bu konuda deneyimli bir hekim tarafından yapılan implant tedavilerinin başarı oranı yüzde 100’e yakındır.
- Hekim olarak dişini çektirmiş kişilere tavsiyem maksimum 4 ay bekledikten sonra implant yaptırmalarıdır.
Hangi hastalıklar ağız sağlığını etkiler?
Peki, ağız ve diş problemleri hangi hastalıkların belirtisi olabilir? Külür bu soruyu şöyle yanıtlıyor:
- Ağızdaki koku; düşük kan şekerinin habercisi olabilir.
- Kızamık, yanak içerisindeki karakteristik beneklerle kendini gösterir.
- Tüberküloz dil yüzeyinde ve ağız dokularında ülser yapabilir.
- Tükürük eksikliğine bağlı ağız kuruluğu diş çürümelerinin sebebidir.
- Tetanoz çene kaslarının kilitlenmesine sebep olur.
- C vitamini eksikliği olan iskorbüt, şişmiş ve kanayan diş eti ile diş kaybına neden olur.
- Bulimia sıklıkla diş yapısında gastrik asit nedeniyle aşınmaya sebep olur.
- Stres ve psikolojik bozukluklar; diş gıcırdatma, diş sıkma ve eklem problemlerine yol açabilir.
- Hamilelik sırasında frengi, fetüste diş ve damak bozukluklarına neden olabilir.
- Lösemi ağız ülserine yol açar.
- Şeker hastalığı yaraların geç iyileşmesine ve diş eti hastalıklarının daha kötüye gitmesine sebep olabilir.
- Ağız enfeksiyonları zatürre olma riskini artırır.
- Ağız, mide ülseriyle ilişkili bakterilere depo görevi görebilir.
- Diş eti hastalıkları diyabet komplikasyonları yaratabilir.
- Diş eti hastalıkları noma hastalığının başlangıcı anlamına gelebilir.
- Ağız bakterileri ile kalbin iç duvarının enfekte olması anlamına gelen endokardit bağlantılıdır.
- Diş eti hastalıkları kardiyovasküler hastalık riskini artırır.
- Diş eti hastalıkları erken doğuma ve düşük kilolu bebek doğumlarına yol açabilir.
Ağız sağlığı ve diş fırçalama hakkında…
- Ülkemizde sadece 100 kişiden 10’u dişlerini fırçalıyor. Büyük şehirlerde ve sosyo-ekonomik durumu daha yüksek grupta ise bu oran yüzde 60.
- Diş fırçalayanlar arasında yapılan kontrollerde gerçekten tam manasıyla dişlerini fırçalamayı beceren kişi sayısı 100 kişide 10. “Benim dişlerim çok çabuk diş taşı yapıyor.” ya da “Benim tükürüğüm çok diş taşı yapıyor.” söylemleri doğru değil.
- Dişlerin aralarını ve diş etiyle birleşim yerlerindeki besin artıklarını fırçayla temizlemezsek bu tükürükle ve zaman içinde diş taşına dönüşüyor.
- Diş taşı, diş etlerinin iltihaplanmasına, diş etinde oluşan iltihap dişi çevreleyen kemiği yok ediyor.
- Kemik desteğini kaybeden dişler önlem alınmazsa zamanla çürüksüz bile olsa kaybediliyor.
