Huzursuz bacak sendromu diğer adıyla Willis-Ekbom hastalığı oldukça yaygın olarak görülen, hastalar tarafından tarif edilirken zorlanılan bir sinir sistemi hastalığı. Peki Huzursuz bacak sendromu nedir, belirtileri neler? Huzursuz bacak sendromu tedavisi nasıl olur? Tedavi edilmezse sakıncaları neler? Medipol Sefaköy Üniversite Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Dr.Öğr.Üyesi Nicer Korkut Bıçak huzursuz bacak sendromuna dair merak edilenleri anlattı.
Huzursuz bacak sendromu nedir?
Huzursuz Bacak Sendromu (HBS), geceleri veya istirahat halinde anormal duyumsamalarla ortaya çıkan bacakları hareket ettirme dürtüsü ile seyreden tuhaf duyumsamaların olduğu bir hareket bozukluğudur. Toplumda sıklığı % 5 ila 15 arasında olup kadınlarda daha sık rastlanmaktadır.
Huzursuz bacak sendromu nedenleri neler?
HBS dopaminerjik sistem hastalığıdır. Beyindeki dopaminerjik aktivitenin akşam saatlerindeki sirkadien azalmasını aşırı telafi eden belirgin bir postsinaptik desensitizasyon söz konusudur. Aynı zamanda demir eksikliği sonucu gelişen hücre içi ve dışı dopamin aktivitesinde var olan değişiklikler ile de yakından ilişkilidir.
Huzursuz bacak sendromu belirtileri nelerdir?
Özellikle geceleri veya akşam saatlerinde istirahat halindeyken veya uykuya hemen dalmadan önce oluşan bacaklarda rahatsız edici, hoşa gitmeyen, tuhaf duyumsamalar sonrasında bacakları karşı konulamaz şekilde hareket ettirme ihtiyacı olur. Bu duyumsamalar ürperme, karıncalanma, gerginlik, çekilme, yanma, gıdıklanma, kaşıntı hissi, huzursuzluk hissi, elektriklenme gibi çok farklı şekilde hastalar tarafından tanımlanmaktadır. Hareket ettirdikten veya biraz ev içinde dolaştıktan sonra rahatlama olması tipik belirtisidir. Genellikle her iki bacakta görülür ancak nadiren tek bacakta da olabilir.
Zaman zaman bacaklardaki bu huzursuz edici hisler kollarda veya vücudun farklı bölgelerinde de olabilir.
Huzursuz bacak sendromu teşhisi nasıl konulur?
Huzursuz bacak sendromu tanısı Uluslararası HBS Çalışma grubunun belirlemiş olduğu tanı kriterlerine göre konur. Yani tanıda esas önemli olan detaylı bir anamnez ve nörolojik muayene önemlidir. HBS tanısını doğrulayan bir laboratuar testi yoktur.
Ayırıcı tanı için tam kan sayımı, b12, folik asit, ferritin, açlık kan şekeri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, tiroid fonksiyon testleri, sodyum, potasyum, kalsiyum gibi değerlerinin ölçülmesi yanısıra EMG (elektromyografi) ile polinöropati veya tuzak nöropatilerin dışlanması amacıyla sinirlerin ölçümü yapılır. Bunun yanı sıra özellikle ağrılı durumlarda lomber disk hernisi açısından lomber mr çekilmesi gerekebilir.
Eğer uykuda da sorunlar devam ediyorsa polisomnografi tetkiki de uyku apne sendromunu değerlendirmek için yapılmalıdır.
HBS aslında tek tip bir hastalıktır ancak etyolojide durumu açıklar herhangi bir neden saptanamayan hastalarda idiopatik (primer) HBS’den bahsedilebilir . İdiopatik grubun bir kısmında genetik yatkınlık söz konusudur. Bu hastaların yarısında aile öyküsü mevcuttur.
Huzursuz bacak sendromu tedavi yöntemleri nelerdir?
Belli bir nedene bağlı HBS hastaları için sekonder HBS den bahsedebiliriz ki bu hastalarda sebebe yönelik tedavi verildiğinde şikayetler ortadan kaldırılabilir. Örneğin demir eksikliği olan kişilerde demir tedavisi ile yakınmalar kontrol altına alınabilir.
Öncelikle demir eksikliği ile yakın ilişkili bir hastalık olması nedeniyle eksiklik saptanan kişilerin beslenmesinde demir içeren gıdaları arttırması önerimiz oluyor. Aynı zamanda eksik diğer mineral ve vitaminlerinde gerekirse tedavi preperatları ile desteklenmesi gerekmektedir. Günün geç saatlerinde kafein (kahve gibi) ve teofilin (çay) gibi içeren gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir.
Huzursuz bacak sendromu tedavi edilmezse ne olur?
HBS tedavi edilmediğinde kronikleşebilen bir hastalıktır.
Hastalık tedavi edilmezse kişinin iş ve özel yaşamını olumsuz yönde etkileyebilen uyku kalitesini bozabilen kimi hastalarda bu sebeple gün içinde kendini yorgun bitkin hissetmesine neden olan hastalıktır. Aynı zamanda bu kişilerde depresyon ve anskiyete bozukluğu da tabloya eklenebilir.
HBS tedavisinde dopaminerjik tedavi ilk tercih ettiğimiz tedavidir. Genellikle dopaminerjik tedaviye iyi yanıtlar alınır, yanıt alınamadığı durumlarda tanının gözden geçirilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra bazı opioid grubu veya antiepileptik grubu ilaçlar dopaminerjik tedaviye yanıt alınamadığı durumlarda kullanılabilir.
