Burun ile boğaz arasına yerleşen ve üzüm salkımı şeklinde olan geniz eti, vücut için önemli bir doku. Özellikle de çocuklar söz konusu olduğunda geniz eti ile ilgili problemler sorunlara yol açabiliyor. Medipol Çamlıca Üniversite Hastanesi / Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü Doç. Dr. Muhammet Fatih Topuz geniz eti belirtileri, nedenleri, tanısı, ameliyatına dair merak edilenleri anlattı. (Bu yazının ardından Sinüzit nedir, belirtileri neler? Sinüzit nasıl geçer? makalemizi de okuyabilirsiniz.)
Geniz eti nedir?
Geniz eti yani adenoid hipertrofi; burun boşluğunun ve yumuşak damağın arkasında, boğazın üst kısmında yer alan üzüm salkımı şeklinde olan bir dokudur. Adenoid doku; ağırlıklı olarak lenfoid hücrelerden oluşan bademcikler(tonsiller) ve lenf düğümleri gibi bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır.
Geniz eti belirtileri neler?
Burundan nefes alma güçlüğü ve buna bağlı ağızdan nefes alma, geniz akıntısı, horlama ve hırıltılı solunum başlıca geniz eti büyüklüğünün belirtileridir. Uyku sırasında bir süre nefes durması, kulaklarda sıvı toplanması ve buna bağlı işitme azlığı görülebilecek diğer belirtilerdir. Uzun zaman geniz eti olan ve gerekli tedavileri almayan çocuklarda ağız ve burun anatomisinde bozulmalar görülebilir.
Geniz eti neden olur?
Geniz eti her sağlıklı doğan bebekte olan bir dokudur. Doğumdan itibaren büyümeye başlayan geniz eti 3-6 yaş arasında en büyük boyutuna ulaşır. 7 yaşından sonra küçülmeye başlayan doku 10 yaş sonrasında iyice geriler. Bağışıklık sistemini oluşturan lenfoid dokulardan olan geniz eti; üst solunum yolu enfeksiyonlarında bağışıklık yanıtı oluşmasında görevlidir. Tekrarlayan kronik enfeksiyonlar sonrası geniz etinde büyüme gelişir. Ayrıca alerjik rinit varlığı da geniz eti büyümesine neden olabilmektedir.
Geniz eti tanısı nasıl konulur?
Geniz eti büyüklüğüne bağlı şikayetleri olan hastaya rutin kulak burun boğaz muayenesi yanında burundan endoskopik muayene yapılarak tanı konulur. Ayrıca adenoid dokuyu göstermeye yönelik çekilecek röntgen filmi (adenoid grafi) de tanı koymada kullanılabilir.
Geniz eti tedavisi nasıl olur?
Akut enfeksiyonlara bağlı oluşan geniz eti büyüklüğünde ilaç tedavisi ilk tercihtir. Geniz eti büyüklüğüne eşlik eden alerjik bulguların varlığında ise alerji ilaçları kullanılabilir. İleri derecede şikayetlerin ve bulguların bulunduğu durumlarda ise geniz eti ameliyatı yapılması gerekmektedir.
Geniz eti ameliyatı kaç yaşında yapılabilir?
Geniz eti büyüklüğüne bağlı sorunlar genellikle 3 yaşında ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle 3 yaş sonrası cerrahi planlanmaktadır. Ancak hastada uykuda nefes durması, işitme bozukluğu gibi ciddi sorunlar varsa daha erken yaşlarda da operasyon yapılabilir.
Geniz eti ameliyatına hangi durumlarda karar verilir?
Burundan nefes alma güçlüğü ve buna bağlı ağızdan nefes alma, horlama, uyku sırasında bir süre nefes durması, kulaklarda sıvı toplanması ve buna bağlı işitme azlığı, konuşma bozukluğu ile ağız ve burun anatomisinde bozulmalar görülmesi durumlarının bir veya birkaçının bulunması durumunda geniz eti ameliyatına karar verilir.
Geniz eti ameliyatı öncesinde ve sonrasında nelere dikkat etmek gerekiyor?
Geniz eti ameliyatı genel anestezi ile yapılmaktadır. Ameliyattan 7-10 gün önce aspirin gibi kan sulandırıcı, kolşisin gibi yara iyileşmesini bozan ilaçların bırakılması gerekmektedir. Aktif enfeksiyon varlığında operasyon tamamen iyileşme olana kadar ertelenmelidir. Ameliyat hazırlıkları için öncelikle kan tetkikleri kontrol edilmelidir. Ameliyattan 6-8 saat önce hastanın su dahil hiçbir şey yiyip içmemesi gerekmektedir.
Geniz eti ameliyatında yara yerine dikiş atılmamakta, kanama kontrolü sonrası yara bölgesi açık bırakılmaktadır. Bu nedenle beslenmede özellikle batma/çizme ihtimali olan ekmek kenarı cips, kuruyemiş gibi keskin kenarlı gıdaların alınmaması önemlidir. Yine sıcak besinler ve gazlı içecekler alınması uygun değildir. Hastanın beslenmesinin nasıl olması gerektiği ile ilgili hekiminiz tarafından verilecek yemek listesine harfiyen uyulmalıdır. Hasta hekimin medikal tedavi ve önerileri ile aynı gün hastaneden eve gidebilir. Sıvı tüketiminde azalma olması durumunda özellikle ameliyat sonrası ilk iki gün boğaz ve kulakta ağrı ile ateş görülebilmektedir. Hasta ameliyat sonrası 1 hafta aktivitelerini kısıtlanmalı ve okula gitmemelidir. 7-10. gün içerisinde 1 -2 damla ağızdan veya burundan kan gelebilir. Sürekli olan kanamalarda ise hastaneye başvurmak şarttır. Ameliyat sonrası 1. haftada yapılacak hekim kontrolü sonrası hekiminde uygun görmesiyle normal beslenmeye geçilebilir.
