Yazı: Zeynep Erekli
Her şey çok süratli oldu. Uzaktan sesini duyduk, gazetelerde haberlerini okuduk; başta herhalde pek hesap etmedik. Yeni seneye geçişin rehaveti ile geçen bir devirden sonra, yeni kuşak coronavirus Covid-19, kapımıza dayandı. Son 1 aydır toplumun şanslı bir bölümü mecburi tecrit içinde meskenlerinde. Hareket, faaliyet ve etkinliklerle dolup taşmasına alışık olduğumuz hayat durmuş vaziyette.
Dört bir yandan gelen işaretler, şu anda konutlarımızın içinde sahip olduğumuz “boş” vakti gereğince yeterli değerlendiremediğimizi söylüyor. E-mail kutularımız ve Instagram feed’imiz Zoom ya da gibisi platformlar üzerinden tertiplenen online kurslar, dersler, atölyeler için davetiyelerle dolu. Rastgele bir akşam, 21.00 itibariyle hangi Instagram live’ı izleyip genel kültür ve bilgi dağarcığımızı genişleteceğimiz konusunda karar veremez haldeyiz. Herkes birden şefe dönüştü ya da ekmek mayası konusunda uzman oldu. Sanal dünya bir yana, konutumuzun içinde epeydir bizi bekleyen düzenlemeler ve yenilikler sıraya girdi, elimizi neye atsak gerisi geliyor güya. Ancak bir dakika. Durup düşününce insan, “Bu işte bir tuhaflık var!” diyor. Biz zati çalışır ve özgürce toplumsallaşırken (ki bu, uzun vakit öncesine ilişkin bir periyot üzere gelmeye başladı bile) hiçbir şeye yetişememe hissiyle doluyduk. Artık dünyayı saran ve nasıl baş edileceği şimdi tam kestirilmemiş bir salgın yüzünden evlerimizdeyken farklı bir ruh halinde olmamız gerekmez mi?
“İyi ol” ya da “zamanını verimli kullan” üzere, sistemin bizi çarkların içinde üretir-tüketir tutmak için kullandığı telaffuzlar, bugün neredeyse mahalle baskısına dönüşmüş durumda. Bu da aslında meskenlere kapandığımız izolasyon sürecinin bize dolaylı yoldan hatırlatmaya çalıştıkları ile karşıt düşüyor. Neler doğuracağını şimdi kestiremediğimiz bu salgından çıkartılabilecek sonuçlardan biri de şu: Birbirimizle bu kadar içli dışlı bir tertip geliştirdiğimiz dünyayı çok kırılgan hale getirdik. Kelamım ona medeniyet çatısı altında yıllardır tek düşündüğümüz kendi güzelliğimiz, mutluluğumuz ve konforumuz. Bundan geri kalan her şeye (İnsanlar, münasebetler, tabiat,…) hoyratça davrandık ve davranıyoruz. Covid-19’un getirdikleri, bize bu tavırdan biraz sıyrılmamız gerektiğini düşündürmeli. Görünmez bir düşmandan korkuyor, yarınla ilgili belirsizlik içinde süzülüyorken, hala kendimizden bir “performans” beklemek, bu türlü bir vakitte eski kafalılık değil mi? Hatırlayın: Yalnızca kendimiz değil, öbür beşerler için de evdeyiz.
Bu süreç (pandemi yahut öbür bir sebepten, yeni bir kriz ile insan davranışı sorgulanana kadar) bittiğinde pek çoğumuz için işler değişecek; tahminen beslenme tertibimiz, tahminen tüketim alışkanlıklarımız, tahminen ilgilerimiz eskisi üzere olmayacak. Şu an durmak ve içinde olduğumuz gerçekliğin büyük ölçüde değişmekte olduğunu fark etmek, daima kendimizi oyalamaktan ya da geliştirmeye çalışmaktan daha değerli. Uzundur uyuklayan vicdan, şefkat ve adalet düğmelerimize basmalı ve hayatımızın gerçek önceliklerini belirlemeliyiz. Evdeyiz, büyük ölçüde kendimizle baş başayız. Hayatımızla kurduğumuz alaka üzerine baş yormak ve nihayetinde bize yarar sağlayacak bir boşluğa düşmek sağlıklı bugünler, daha parlak yarınlar için bize yol göstersin.
