Bugün artık koronavirüs hayatımızın gerçeği… 7 Nisan prestijiyle dünya üzerinde 1 milyon 348 binden fazla şahısta koronavirüs tespit edildi. Kovid-19 kabusu nedeniyle 74 bin 795 kişi hayatını kaybetti. Pekala, bu makus öykü nasıl başladı? En başa geri dönelim…
‘HASTA SIFIR’ KİMDİ? BİRİNCİ HASTA KİM OLABİLİR?
Çin’de başlayan salgın dünyanın çok büyük bir kısmına süratle yayıldı. Koronavirüs epey bulaşıcı; o denli ki İstanbul’da bir kişinin 16 bireye bulaştırabildiği açıklandı. Pekala, hastalık tespit edilebilen birinci insan kimdi? En baştan söyleyelim… Tam olarak bilmiyoruz fakat farklı tezler var…
Vuhan’daki deniz eserleri ve yırtıcı hayvan pazarında çalışan 57 yaşındaki seyyar karides satıcısı Wei Guixian virüsü kapan birinci kişi olabilir…
İddia Wall Street Journal’dan. 57 yaşındaki bayanın kıssası şöyle: Wei Guixian 10 Aralık’ta işinin başındaydı. Soğuk algınlığı gibisi semptomlar gösterdi, küçük bir kliniğe yürüdü; daha sonra işinin başına geri döndü… Bu süreçte muhtemelen çok fazla bireye de virüsü bulaştırdığı sanılıyor.
Çince yayın yapan The Paper’e konuşan Wei Guixian o gün için “Kendimi bir kesim yorgun hissediyordum lakin bu evvelki yıllardaki üzere bir yorgunluk değildi. Her kışı genelde griple geçiririm. Bunu da o denli bir grip sandım” diyordu.
Guixian 11 Aralık’ta mahallî kliniğe gitti, iğne yapıldı lakin daha âlâ hissetmeyince bu sefer Wuhan’da daha büyük bir hastaneye gitti.
Guixian “Doktor neyin yanlış olduğunu belirleyemedi, ilaç verdi. Lakin ben daha berbat hissetmeye başladım” diyordu.
16 Aralık’ta bu sefer Wuhan’ın en büyük hastanelerinden birine gitti. Bu sefer tabip hastalığını ‘amansız’ olarak tanımlayacaktı. Hekim, Wuhan’daki pazardan öbür şahısların de misal semptomlarla başvurduğu bilgisini paylaşacaktı.
Seyyar satıcı bayan tabiplerin hastalık ile deniz eserleri pazarı ortasındaki ilişkiyi keşfetmesinin akabinde karantinaya alındı.
Guxian deniz eserleri pazarında hastalığı yaymaya başlayan birinci 27 kişi ortasında yer alıyor.
‘TUVALETTEN KAPMIŞ OLABİLİRİM’
Ocak ayında taburcu oldu, virüsü, pazarda et satıcıları ve oburlarının kullandığı ortak tuvaletten kapmış olabileceğini söyledi.
Guixian sıfır numaralı hasta olabilir mi? Aslında bu sorunun karşılığı bilinmiyor.
PEKİ, DAHA ERKEN PERİYOTTA HASTALAR OLABİLİR Mİ?
Bilmiyoruz zira farklı savlar da var… Örneğin virüsün birinci olarak 17 Kasım’da hem de birkaç şahısta görüldüğü tezi da var.
İlk hastanın kim olduğunu belirlenmesi, virüsün nasıl yayıldığının mutlaklaşması için de epeyce kıymetli.
Peki, 17 Kasım savı neydi?
South China Morning Post gazetesi Covid-19 hastalığına yakalanan birinci kişinin, 2019 yılının 17 Kasım’ında tespit edildiğini argüman etmişti.
Haberde o tarihte beşi bayan, dördü erkek dokuz kişinin hastalığın belirtileriyle hastanelere başvurduğu yazılı. Argümana nazaran yaşları 39 ila 79 ortasında değişiyordu. Ve birinci hadisenin 17 Kasım’da Hubey eyaletinden başvurduğu, 55 yaşında olduğu öne sürülüyor.
Çin idaresi, Dünya Sıhhat Örgütü’nü birinci sefer 31 Aralık 2020’de bilgilendirdi. Lakin gazetenin haberine nazaran, o tarihe kadar yüzlerce kişi virüse yakalanmıştı bile…
SALGININ BİRİNCİ GÜNLERİ… NASIL YAYILDI?
Peki, resmi açıklamalara nazaran Covid-19 gün gün nasıl yayıldı? İşte koronavirüsin erken periyot kronolojisi:
-12 Aralık: Virüs birinci olarak Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde 12 Aralık’ta tespit edildi. Huanan Deniz Eserleri Pazarı ile teması bulunan 27 şahısta daha ismi konmamış hastalığın görüldüğü belirtildi.
-1 Ocak: Huanan Deniz Eserleri Pazarı 1 Ocak’ta kelam konusu gizemli hastalık nedeniyle kapatıldı.
-9 Ocak: Çinli bilim insanları, 9 Ocak’ta kelam konusu hastalığı yeni tip koronavirüsü olarak tanımlayacaktı.
-11 Ocak: Çin’de birinci can kaybı yaşandı.
-14 Ocak: Çin dışında birinci sefer görüldü, Tayland hükümeti Vuhan’dan gelen bir bireyde virüs tespit edildiğini duyurdu.
-16 Ocak: Virüs bu defa Japonya’da görüldü.
-22 Ocak: Çin’de toplam koronavirüs hadise sayısı 440’a, meyyit sayısı 9’a çıktı.
ABD’DE BİRİNCİ HADİSE NE VAKİT GÖRÜLDÜ?
21 Ocak: ABD’de teyit edilen birinci hadise 21 Ocak’ta görüldü. Kelam konusu hastanın Washington’dan salgının yayıldığı Wuhan’a seyahat eden 35 yaşındaki bir erkek olduğu duyuruldu.
AVRUPA’DA BİRİNCİ NE VAKİT GÖRÜLDÜ?
25 Ocak: Koronavirüs birinci sefer Avrupa’da görüldü. Avrupa’da virüsle tanışan birinci ülke ise Fransa’ydı…. Fransız Sıhhat Bakanı virüsün bulaştığı iki kişinin Paris ve Bordeaux kentlerinde olduğunu açıklamıştı. 48 yaşındaki hastanın Çin’in Vuhan bölgesinden yeni geldiği, Hubei eyaletinden gelen öbür Çinli hastanın da 80’li yaşlarda olduğu açıklandı. Avrupa’da koronavirüs nedeniyle birinci mevt de Fransa’da yaşandı. 25 Ocak’tan itibaren Paris’te karantinada tutulan 80’li yaşlardaki Çinli turist 15 Şubat’ta hayatını kaybetti.
ACİL DURUM İLAN EDİLDİ
30 Ocak: Dünya Sıhhat Örgütü, 30 Ocak’ta salgın nedeniyle ‘Acil Durum’ ilan etti.
ÇİN DIŞINDA BİRİNCİ ÖLÜM
2 Şubat: Çin dışında koronavirüs nedeniyle birinci vefat Filipinler’de yaşandı. 44 yaşındaki bir kişi, koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetti. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), Çin'in Vuhan kentinden geldiği belirtilen Çinli adamın Filipinler'e gelmeden evvel virüsü kaptığını duyurdu.
VİRÜSÜN İSMİ KONDU: COVİD-19
11 Şubat: Dünya Sıhhat Örgütü süratle yayılan bu yeni koronavirüsün ‘Covid-19’ olarak adlandırılacağını açıkladı.
TÜRKİYE’DE BİRİNCİ VAKA
11 Mart: Türkiye’de birinci koronavirüs olayı 11 Mart’ta gece yarısı açıklandı. Sıhhat Bakanı gelişmeyi şu sözlerle duyurdu: Size üzücü lakin korkutucu olmayan haberi bildirmek istiyorum. Bugün akşam saatlerinde koronavirüs kuşkusu olan bir vatandaşımızın test sonucu olumlu çıktı.
Tanı, yüksek ateş ve öksürük şikayetinin sebebinin araştırılması sonucu konulmuştur. Hastanın virüsü Avrupa teması üzerinden aldığı bilinmektedir. Dış dünyadan büsbütün izole edilmiştir. Hasta bir erkektir ve genel durumu uygundur. Aile bireylerinin hepsi ve yakın etrafındaki tüm bireyler bu manada nezaret altındadır ve her biri kuşkulu kabul edilmiştir. Bu ülkemizde görülen birinci hadisedir.
PANDEMİ İLAN EDİLDİ
12 Mart: Dünya Sıhhat Örgütü Covid 19’u pandemi ilan etti… O gün Dünya Sıhhat Örgütü Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus, 11 Mart prestijiyle 114 ülkede 118 bin hadisenin görüldüğünü ve 4 bin 291 kişinin hayatını kaybettiğini açıklayacaktı…
VE BUGÜN…
7 Nisan prestijiyle parmakla sayılabilecek kadar az ülke dışında tüm dünyanın her bölgesinden her gün yeni Coronavirüs olayları bildiriliyor.
Artık her yeni saat, her yeni gün onbinlerce yeni hadise ‘Koronavirüs istatistiklerine’ ekleniyor…
