“El Paklığı Kişisel Hijyenin Birinci Adımıdır” Son günlerde bu cümleyi çok duyuyor ve okuyoruz. Bilhassa dünya çapında yaşanan koronavirüs salgınının yayılmasını engellemede değerli ve herkes tarafından uygulanması gereken adımlardan birisi… Uzman Dr. Yeliz Karakoca virüsten korunmanın birinci adımı olan el yıkamanın ehemmiyetini , ellerin sık sık yıkamanın verdiği ziyanları ve el yıkadıktan sonra bakımın nasıl olması gerektiğini yazdı…
NE VAKİT EL YIKANMALI?
*Yemek hazırlamadan evvel ve sonra
*Yemek yemeden evvel ve yedikten sonra
*Tuvalete girmeden evvel, tuvaletten çıktıktan sonra
* Öksürdükten, hapşırdıktan sonra
*Diş, ağız, yüz, göz temizliğinden evvel
*Burun temizliğinden sonra
*Öksürdükten ve hapşırdıktan sonra
*Çöplere ve bozulmuş besinlere dokunduktan sonra
*Pişmemiş besinlere temas ettikten sonra
*Toplu taşıma araçlarını kullandıktan sonra
*Hayvanlarla temas ettikten sonra
*Eller görünür biçimde kirlendikten sonra
*Dışarıdan konuta girdiğimizde kesinlikle yıkamalıyız.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının dünyaya yayılmasıyla birlikte, virüsün yayılımını engellemek ismine ferdî paklık alışkanlıklarının ehemmiyetine vurgu yapılmaya başlandı. Bu maksatla korona virüsten korunmak için ellerin sabunla sık sık yıkanması gerektiği ikazında bulunuyoruz. Sık el yıkama; dünya çapında yaşanan bu salgına ferdî olarak yapabileceğimiz en kolay, tesirli ve değerli prosedürlerden birisidir.
Bu vesile ile gerçek el yıkama nasıl olur, bu bahse da değinmek istiyorum. Eller en az 20 saniye mühletle su ve olağan sabunla yıkanmalıdır. Evvel eller ıslatılıp sonra sabun ellerin bütün yüzeylerine dağıtılır. Bilekler, avuç içi, ellerin sırt ve parmak ortaları ile tırnakların kenar ve uçları sabun ile köpürtülerek en az 20 saniye mühletle kuvvetlice ovuşturulur. Eller bol su ile durulanır. Musluk, ellerimizi kuruladığımız kağıt havlu ile kapatılır.
SIK SIK EL YIKAMANIN ZİYANLARI VAR MI?
Ellerimiz daima dış ortamla temas halindedir ve çok çeşitli tahriş edici ve alerji yapabilecek unsura en çok maruz kalan organımızdır. Sık yıkama, sabun, temizleyici ve dezenfektanlar kurutucu eserler olduğundan derinin doğal yapısını bozarak nem ölçüsünün azalmasına yol açtığından deride kuruma, çatlama, soyulma üzere şikayetler ve sonrasında el egzeması oluşabilir.
EL EGZAMASI (EL DERMATİTİ) NEDİR?
El egzaması toplumda epey sık görülen bir deri hastalığıdır ve ellerde kızarıklık, kuruluk, çatlama, sızlama, kepeklenme,kabuklanma, su dolu kabarcıklar ve sulantı ile karşımıza çıkmaktadır. Kış aylarında havanın kuru olması derinin de kurumasına neden olur ve el egzamaları kışın daha fazla görülmektedir.
El egzaması; en sık su, kuru hava, sabun, deterjan, kimyasal hususlar, lastik eldivenler, şahsî bakım eserleri ile çok temas sonrasında deride tahriş nedeniyle gelişmektedir. Hastalık tüm dünyada görülebilmekle birlikte bilhassa kalıtsal olarak deri tepkisi vermeye yatkın atopik bireylerde daha sık görülebilmektedir.
Antibakteriyel sabunlar deri yüzeyinde bulunan gözetici lipid tabakayı bozarak egzamayı arttırabilir. Son haftalarda el yıkama sıklığının artması nedeniyle el egzaması yaşayan hasta sayısı artış göstermeye başladı. Peki ellerimizi sık yıkamaya bağlı egzama oluyor diye yıkamayacak mıyız? Tabiki tesirli bir biçimde yıkayacağız, bilhassa içinde bulunduğumuz bir çok insanın hasta olmasına ve vefatına yol açan önemli bir viral salgın devrinde sık ve tesirli bir biçimde yıkamak çok kıymetli.
ELLERİMİZİN BU DURUMDAN ZİYAN GÖRMEMESİ İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Yukarıda saydığım mecburî hallerde eller kesinlikle yıkanmalıdır. Bilhassa el paklığında renksiz, kokusuz kalıp sabunlar tercih edilmelidir. Bir sabun sıvılaştırıldığında ya da içine renk ve koku katıldığında birtakım kimyasallar eklenmiş oluyor. Bu da alerjik tepki olma riskini artıyor. Tesirli bir el yıkamanın gerisinden da ellerimizi nemlendirirsek egzama gelişimini engellemiş oluruz. Bunu sağlamak için her konutta sabunlukların yanında nemlendirici de olmalı. Nemlendirme için çok kıymetli eserler kullanmaya gerek yok, dermatoloji uzmanlarının reçete edebildiği nemlendiricileri kullanabilirsiniz.
Eller çok sıcak-çok soğuk su ile yıkanmamalı, ılık su ile yıkanmalıdır. El yıkamada kullanmak için nemlendirici içerikli (zeytinyağlı-hindistan cevizi yağlı-aloeveralı- argan yağlı-gliserinli) sabunlar tercih edilebilir. Ellerimizi yıkadıktan sonra kurular kurulamaz çabucak bir nemlendirici krem sürülmelidir. Nemlendiricilerin kullanılması cildin yıkama ile kaybettiği doğal yağları yerine koyma açısından çok yararlıdır. Elimiz yıkadığımızda nemlendirici kremin tesiri kalmayacağı için tekrar tekrar sürmek gerekiyor.
Foto: Instagram @sarashakeel
El yıkama zaruriliği olan durumlar dışında uzun vadeli su ve deterjan teması gerektiren işlerde kesinlikle hami eldiven giyilerek eller korunmalıdır. Pamuk astarlı eldivenler tercih edilmeli ya da %100 pamuklu eldiven giyip üzerine bulaşık eldiveni giyilmelidir.
Bütün tedbirlere karşın egzama gelişirse tedavi edici krem formunda ilaçlar, deriyi nemlendiren, yenilenmesini, bariyer oluşmasını hızlandıran karışım yapma ilaçlar reçete ediyoruz. El egzaması tedavisinde en çok kortizonlu kremler kullanılır fakat bunların da uzun vadede yan tesirleri olabilir. Bu yüzden günlük el kremi biçiminde devamlı kullanılmamalı ve tedavi hekimin önerdiği formda ve sürece kullanılmalıdır.
İyileştikten sonra da sık sık nemlendirici sürülmeli , bilhassa bariyer yapan kremler tesirli. Soğuk havalarda eldiven giyilerek eller korunmalı. Ellerimizin uzun müddet suya temas etmediği gece uyku saatlerinde bol nemlendirici sürülmesi güzelleşmeyi hızlandırır. Nemlendirici kullanmanın yanı sıra günde en az 2-3 litre su tüketmeyi de unutmamak gerekmektedir.
YAZI : Uzman Hekim Yeliz Karakoca
